Ekran Çerçevesi (Screen Bezel) Nedir, Boyutu Neden Önemli?

Her türlü teknolojik cihazı alırken tasarım, performans, ergonomi ve dayanıklılık gibi birçok teferruata dikkat ederiz. İmkanlar geliştikçe dikkat etmemiz gereken hususların sayısı da artmaya başladı. Çoğu kişinin öncelik vermediği ekran çerçevesi de bunlardan biri.

Dizüstü bilgisayar, monitör, televizyon, cep telefonu ve tablet dahil olmak üzere her ürün farklı ekran teknolojileriyle birlikte farklı tasarıma, ekran tipine sahip. Ekran çerçevesi de cihazınızın genel tasarımını, işlevselliğini ve ergonomisini doğrudan etkiliyor. Daha ince çerçeveler daha şık bir görünüm, daha fazla ekran alanı ve daha iyi ergonomi sağlamakta.

Ekran (Monitör) Çerçevesi Nedir?

Ekran çerçevesi derken bir akıllı telefon, tablet, dizüstü bilgisayar veya ekrana sahip her türlü cihazda ekranı çevreleyen çerçeve, yani kenarlıktan bahsediyoruz. Başka bir deyişle, ekranın gerçek görüntülenebilir alanını cihazın dış kenarlarından ayıran şey. Ürünün ön yüzünde ekran haricindeki her şey ekran çerçevesine dahil.

Çerçeveler farklı genişliklerde olabilir. Bazıları kalın ve dikkat çekicidir, bazıları ise neredeyse görünmeyecek kadar incedir. Plastik, metal veya camdan yapılır ve genellikle cihazın genel kasa yapısında kullanılan malzemelerle aynı malzeme kullanılır.

Kenarlıklar ekranın etrafında koruyucu bir tampon görevi görür, cihaz düştüğünde darbelerin çoğunun meydana geldiği dış kısmı ekrandan ayırır. Cihaza yapısal bütünlük katar.

Teknoloji şirketleri son yıllarda ekran çerçevesini en ince seviyeye getirmek için var gücüyle çalışıyor. Böylelikle ürün daha zarif tutuluyor, cihazın ön yüz alanı daha verimli şekilde kullanılabiliyor. Özetle, ekran boyutunu artırmak ve cihaz boyutunu küçük tutmak (veya aynı oranda bırakmak) için kenarlık boyutu alt seviyede olmalı.

Bu arada ekranın olmadığı kısımlar bazı temel teknolojik işlevleri de barındırabiliyor: Mikrofon, özçekim kamerası, bildirim LED’i, parmak izi tarayıcısı ve yakınlık/ortam ışığı sensörü gibi.

Çerçevesiz Cihazların Faydaları Neler?

Çerçevesiz diyoruz ama bu tabir çerçevenin tamamen yokluğundan ziyade kaplanan küçük alanı ifade ediyor. Yani ince veya kalın, ekranın etrafında mutlaka bir alan bulunur. Bu sadece yapısal bütünlük için değil, akıllı telefon ve tablet gibi cihazlarda kamera gibi parçalar kullanmak için de önemli.

Kenarlıkları küçültmenin en öncelikli faydası ekran boyutunun artması. Bazı ürün nesillerinde ekran/gövde oranında radikal değişiklikler yapıldığını görürüz. Bazen kasa küçülürken, bazen de ekrandaki işlevler ve düğmeler farklı yerlere taşınabilir.

Örneğin iPhone X, iPhone 8’den birazcık daha büyük bir telefon. Ancak iPhone 8 Plus’tan daha büyük bir ekran boyutuna sahip. Çerçevenin boyutunu küçültmek, Apple ve Samsung gibi üreticilerin daha büyük ekranlar kullanmasına ve telefonun genel boyutunu küçültmesine olanak tanıyor. Sonuç olarak bu bir telefon ve elimize sığması, kolayca tutulabilmesi gerekiyor.

Ancak daha fazla ekran alanı her zaman daha kolay kullanım anlamına gelmez. Genellikle ekran boyutu büyürken hem genişlik hem yükseklik açısından büyür. Yani parmaklarımızın dokunması gereken alan daha da büyük hale geliyor. Çerçevesiz akıllı telefonlar inşa edilirken genellikle ekran yüksekliği genişliğe göre daha fazla artar.

Son Kullanıcı Deneyimi

Muhtemelen herkes bu konuda hem fikirdir; ince çerçeveli cihazlar çok daha şık görünüyor. Ancak ince çerçeveler ekranı sarmasının ötesinde bazı farklı pratik amaçlara hizmet ediyor.

Telefonlar

Birkaç yıl öncesine kadar akıllı telefonlarda çerçeve boyutu pek önemsenmiyordu, günümüzde çerçevesiz tasarımlar yaygınlaşmış durumda. Ekran alanı en düzeye çıkarken plastik ve metal çerçevelerin kapladığı alan minimuma indirilmeye çalışılıyor.

Buna iyi bir örnek olarak, 6,1 inç ekrana sahip olan lakin eski 5,8 inç iPhone’lara göre daha kolay kavranabilen iPhone 13 Pro’yu verebiliriz. İnce çerçeveler, telefonda içerik görüntülerken veya oyun oynarken daha şık bir estetiğe ve daha sürükleyici bir deneyime olanak tanıyor.

Ana dezavantajı ise ön kameralar, hoparlörler ve sensörler için daha az alan bırakması. Üreticiler bildiğiniz gibi bu sorunu çentikler, delikler ve açılır selfie kameraları ile çözmeye gayret ediyor. Genel olarak bakacak olursak, modern akıllı telefonlarda minimal çerçeve tasarımı estetiği ve ergonomiyi bir üst noktaya taşıyor.

Tabletler

İnce kenarlıklar, iPad gibi tabletler söz konusu olduğunda telefonlarla aynı avantajlara sahip. Küçük boyutlarla taşınabilirlik seviyesi artarken kullanıcıya yüksek ekran alanı sunulabiliyor.

iPad Pro, kullanımı rahat olan 12,9 inçlik ekranıyla başta üretkenlik uygulamaları olmak üzere her alanda avantaj sağlıyor. Ayrıca çok daha estetik bir görünüme sahip.

Öte yandan, Amazon Fire bazı tabletlerde olduğu gibi kalın çerçeveler daha çok çocuklara yönelik. Telefonlar da dahil olmak üzere bu tür tabletleri tutmak daha kolay, cihazın bütünlüğü daha iyi korunuyor ve daha sağlam.

Bazı olumlu yönler olsa da görünür ekran alanı daha düşük kalıyor. Dolayısıyla tabletlerin tasarımı ihtiyaca bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor.

Dizüstü Bilgisayarlar

Dizüstü bilgisayarların ekranları son zamanlarda değişime uğradı, bazı modellerde çerçeve oranı yok denecek seviyelere geldi. Özellikle yeni nesil Ultrabook’ların yan ve üst çerçeveleri neredeyse görünmüyor.

Bu sayede cihaz boyutu büyümeden kullanıcıya daha geniş bir alan sunulabiliyor. İçerikleri seyrederken ve oyun oynarken daha iyi bir hissiyat alıyoruz, ekran içerikle tamamen kaplı hale geliyor. Diğer taraftan, dizüstü bilgisayarların da web kameraları ve sensörler için üstte ve altta bir miktar çerçeve alanına ihtiyacı var. Bu da tasarım işini biraz zorlaştırıyor.

Genel olarak, modern ince çerçeveli dizüstü bilgisayar tasarımı daha iyi taşınabilirlik ve kullanıcı deneyimi sunuyor diyebiliriz. Fiyatlar da standart modellere daha yüksek.

Monitörler

Monitörlerde taşınabilirlikten ziyade ekran alanı daha öncelikli. Bu nedenle ultra ince çerçeveler muhtemelen tüm kullanıcıların tercihi olacaktır. Böyle monitörleri oyun oynarken, yaratıcılık uygulamalarıyla çalışırken veya farklı işler yaparken daha sürükleyici olarak nitelendirebiliriz.

Başka bir nokta daha var. Kenarları ince monitörleri birden fazla monitörle neredeyse hiç çerçeve yokmuşçasına yan yana kullanabiliyoruz. Ultra ince çerçeveli monitör tasarımı bazı ergonomik hususları da beraberinde getiriyor.

Daha küçük çerçeveler, düğmeler ve ekran üstü kontroller için daha az alan bırakmakta. Tıpkı diğer cihazlarda olduğu gibi, ekran daha kalın çerçeveli modellere göre daha kırılgan. Ancak ince çerçeveler monitörlere şık ve modern bir görünüm kazandırırken geniş ekran kurulumlarına imkan veriyor. Dolayısıyla artıları eksilerinden daha fazla.

Televizyonlar

Monitörlerde olduğu gibi, modern televizyonlarda da ince çerçeveler daha popüler hale gelmeye başladı. Bu tür TV’ler gerçekten çok daha şık görünüyor, bulunduğu yere de daha estetik bir görünüm katıyor.

Diğer yandan, daha sinematik ve sürükleyici bir izleme deneyimi elde etmiş oluyoruz. Büyük ve ince çerçeveli ekranlar, topluma açık bölgelerde yan yana şekilde de konumlandırılabilir.

Tek olumsuz yanı ise kavramak ve hareket ettirmek daha fazla dikkat gerektiriyor. Ayrıca daha hassas tasarıma sahip olduğu için sabitlemek ve duvara monte etmek de biraz daha zor.

İnce Çerçeveli Cihazlar Alınmalı mı?

Genel bir değerlendirme yapacak olursak cevap evet. Ancak çok fazla hareket halindeyseniz ve biraz da dikkatsizseniz cevap değişebilir. Aşağıya göz önünde bulundurmanız gereken faktörleri ekliyoruz.

• Kullanım Amacı: Cihazınızda film izlemek ve oyun oynamak için sürükleyici bir eğlence deneyimi istiyorsanız daha ince çerçeveler idealdir. Üretkenlik gerektiren işlerde, ekrana yanlışlıkla dokunulmasını önlemek için biraz daha kalın çerçeveler daha kullanışlı olabilir.
• Taşınabilirlik: Daha ince çerçeveler daha şık ve kompakt tasarımlara izin verse de, dayanıklılık ve cihaz bütünlüğü konusunda endişe yaratabiliyor.
• Ergonomi: Başta dokunmatik ekranlı cihazlar olmak üzere, çerçeveler kavrama alanı sağlayarak cihazların kullanımını biraz kolaylaştırabilir. İnce çerçevelerde istemeden ekranla etkileşime girebilirsiniz. Ancak bu tür ürünler daha hantal görünür.
• Dayanıklılık: Çerçeveler oldukça hassas olan ekranın daha sağlam şekilde kalmasını sağlar. Süper ince çerçeveler, ekranları düşme veya günlük kullanım sırasında çatlama ve çizilmelere karşı daha hassas hale getiriyor.
• Estetik: Minimal çerçeveler pürüzsüz, modern ve neredeyse tüm ekranı kaplayan bir görünüm yaratır. Tasarımın güzelliği kişiye göre değişebilir lakin kalın çerçeveli aygıtların genel olarak daha demode göründüğünü söyleyebiliriz.
• Özellikler: Çerçeveler öne bakan kameralar, hoparlörler, düğmeler, sensörler ve diğer kullanışlı bileşenlere alan sağlar. Bu nedenle aldığınız ürün istediğiniz bazı işlevlerden yoksun olabilir.
• Fiyat: Çerçevesiz veya ince çerçeveli tasarımlar ürün fiyatlarını da artırıyor. Nitekim istekleriniz ve bütçenizi kendiniz tartmalısınız.