Kripto mevzuatında 4 yıllık serüvenin sonu: Mevzuat ne getiriyor, ne götürüyor?

Kripto varlıklarla ilgili ikincil mevzuat SPK tarafından yayımlandı. Malum, bu mevzuata esas teşkil eden kanun geçen yaz çıkmıştı. Böylece dört senelik bir maceranın sonuna geldik. Notlarıma baktım: Bu kanun taslağıyla ilgili Hazine ve Maliye Bakanlığındaki ilk toplantıyı 2021 yazında yapmışız. O zamanki kanun taslağını görseniz şaşırırdınız. Mesela Türkiye’deki borsalardan yurt dışındaki borsalara veya soğuk cüzdanlara kripto varlık göndermek yasaklanmıştı.

Mevzuatı değerlendirmeye, mevzuatın ne olmadığını söyleyerek başlayayım. Bu mevzuat Türkiye’yi kripto varlıklarda dünya lideri yapacak bir mevzuat değil. Mesela şimdi Trump’ın ABD için böyle bir iddiası var. Bizim zaten öyle bir iddiamız yok. Bu mevzuatın amacı büyük ölçüde kullanıcıları korumak.

Birleşik Arap Emirlikleri, Singapur gibi ülkeler, küçük oldukları için global kripto varlık sağlayıcılarını cezbedecek kurallarla bu ülkelerden başka yerlere hizmet verilmesini sağlamaya çalışıyor. Mesela Dubai’de yeni kurulan VARA (Virtual Assets Regulatory Authority) isimli kuruma gidip önce sadece nitelikli yatırımcılara hitap edecek ürünler için lisans alabiliyorsunuz. Bu lisansı almak kolay. VARA’nın verdiği sekiz farklı lisans var.

Her konuda dünya lideri olmak zorunda da değiliz. Gerçekten Türkiye’de devletin finansal okuryazarlığı sınırlı ama teknolojiye ilgisi yüksek nüfusunu korumak gibi bir tercihi de olabilir.

Bizdeyse sadece iki lisans var. Biri borsa lisansı, biri saklama lisansı. Bu lisansların koşullarına ilişkin olarak endişe edilen birçok hususta makul bir düzenleme hazırlandığını söyleyebilirim.

Mesela,

• Veri yerlileştirmesi var ama o kadar da yok. Küresel bulut hizmet sağlayıcılarının hizmetleri kullanılabilecek, yeter ki gün sonunda veri Türkiye’ye çekilsin. Böyle olmasa yeni Paypal vakaları yaşayabilecektik. 
• Her faaliyet için de lisans gerekmeyecek. Mesela salt likidite sağlayıcısı olmak için lisansa gerek yok. 
• Borsalar için getirilen asgari sermaye tutarı olan 1,5 milyon TL dünya uygulamalarına yakın. Şu an TL’nin aşırı değerli olduğunu düşünürsek bu miktarın dolar karşılığı önümüzdeki senelerde azalabilir.

Bu düzenlemelerle kripto varlık hizmet sağlayıcıları, diğer regüle finansal kuruluşlara benzetiliyor. Çok eleman çalıştırmak gerekecek. Borsalar için salt düzenlemeler nedeniyle zorunlu olarak istihdam edilecek personel sayısı 11. Pratikte bu sayı 20’ye doğru çıkabilir. Finansal işlerin gittikçe yapay zekâya yaptırıldığı çağımızda bu tip düzenlemelerin bence sadece kripto varlık hizmet sağlayıcılar için değil, aracı kurumlar, ödeme şirketleri veya bankalar için de azaltılması lazım. Tahminim bu yükümlülüklerin, özellikle şu an Türkiye’deki yüksek ücretler nedeniyle faaliyette olan bazı kuruluşlara ağır geleceği. Kapanan veya el değiştiren kripto borsaları olacaktır.

2021’deki kanun taslağını görenler bugün geldiğimiz noktanın kıymetini bilecektir. SPK, kripto varlık düzenlemeleri hazırlanırken kamu-özel sektör diyaloğu adına diğer kurumlarımıza örnek olacak bir iş yaptı. Teknoloji işlerinde maaşlar yükselirken nitelikli personelini muhafaza etmekte zorluk çeken regülatör kurumlar için bu süreçleri başarıyla yürütmek önemli bir iştir. Güney Kore SPK’sının başkanı “Tüm personelimiz kripto varlık borsalarına geçti, işimizi yapamıyoruz.” deyince Financial Times’a haber olmuştu. Yeni mevzuatın ülkemize hayırlı olmasını dilerim.