Hızlı ve pratik akıl yürütme

Her şey tahmin edilebilir mi? Bir şehirde kaç kahve bardağı vardır?

Bu soruya ilk bakışta cevap vermek imkansız gibi görünebilir. Sanki böyle bir cevabı bulmak için istatistik kurumundan çıkan verilerine ihtiyacınız varmış gibi düşünebilirsiniz. Oysa durum aslında farklı. Bazen karmaşık ve ölçülemez görünen sorulara bile, birkaç basit tahminle oldukça mantıklı bir yanıt bulmak mümkündür. İşte bu yaklaşım, ünlü Fizikçi Enrico Fermi’nin adıyla anılan Fermi Problemleri yöntemidir.

Yöntemin kökeni ve mantığı

Enrico Fermi, İkinci Dünya Savaşı sırasında ilk atom bombası denemesinde, sadece yere düşen kağıt parçalarının hareketini gözlemleyerek patlamanın gücünü yaklaşık olarak hesaplamayı başarmıştı. Elinde ayrıntılı veri olmamasına rağmen, adım adım akıl yürütme becerisi sayesinde gerçeğe oldukça yakın bir sonuç elde etmişti. Bu nedenle onun yöntemi, bugün hala hızlı ve pratik düşünmenin en etkili yollarından biri olarak kabul edilir.

Fermi’nin yaklaşımı aslında çok basittir:

• Önce büyük görünen soruyu daha küçük parçalara ayırırsınız.
• Ardından her bir parça için makul varsayımlar yaparsınız.
• Son olarak, bu varsayımları bir araya getirerek sonuca ulaşırsınız.

Örneğin, İstanbul’da kaç kahve bardağı olduğunu merak ettiğinizi düşünelim. Şehrin nüfusunu yaklaşık 15 milyon kabul edebilirsiniz. Ortalama üç kişilik haneler üzerinden yaklaşık 5 milyon ev bulunduğunu varsayarsınız. Her evde ortalama beş kahve bardağı olduğunu düşünürseniz, bu 25 milyon bardağa denk gelir. Buna ofisleri, kafeleri ve restoranları da eklediğinizde kabaca 35 milyon kahve bardağına ulaşırsınız. Bu sayı kesin olmasa da, elinizde artık mantıklı bir ölçek ve referans noktası vardır.

Fermi problemlerinin günlük hayattaki yeri

Bu yöntemi sadece şehirdeki bardak sayısını tahmin etmek için değil, günlük hayatınızın pek çok alanında kullanabilirsiniz.

•  Bir yazıyı bitirmenin ne kadar süreceğini öngörürken,
• Yeni bir iş fikrinin kaç kişiye ulaşabileceğini hesaplarken,
• Ya da bir konser alanında kaç şişe su tüketileceğini tahmin ederken bu mantığı uygulayabilirsiniz.

Kesin veriler elinizde olmasa bile, yaklaşık düşünmek size doğru bir yön gösterir.

Fermi problemlerinin en büyük faydası, belirsizlikle başa çıkmanıza yardımcı olmasıdır. Her zaman mükemmel bilgiye ulaşmak mümkün değildir, ancak doğru soruları sorarak ve basit tahminlerle ilerleyerek gerçeğe yine de oldukça yaklaşabilirsiniz.

Belki siz de bugün kendi kendinize böyle bir soru sorabilirsiniz: “Bu sokakta kaç tane lamba var?” ya da “Şu kafede günde kaç kahve içiliyordur?” Cevapların kesin olması gerekmez. Belki de, bu yöntemi biliyordunuz ama bir adı veya yöntemi olduğunu ilk defa duydunuz.

Kaynak: vikipedi.com

İlginizi çekebilir: Varsayım avı: Zihninizdeki görünmez düşünce tuzaklarını keşfedin