AI Agent Nedir? Yapay Zeka Ajanlarının Geleceği

ChatGPT gibi yapay zekâ sohbet botlarıyla takılmak eğlenceli, hatta bazen işe yarar olabiliyor. Ancak günlük hayatımızdaki yapay zekânın bir sonraki seviyesi soru cevaplamanın çok ötesinde. AI Agent yani yapay zekâ ajanı sizin için işleri hallediyor!

OpenAI, Microsoft, Google ve Salesforce gibi dev teknoloji şirketleri, yakın zamanda yapay zekâ ajanlarını piyasaya sürdü veya geliştirmeyi planladıklarını duyurdu. İddiaları o ki, bu yenilikler sağlık, robotik, oyun ve diğer sektörlerde kullanılan sistemlerin teknik ve idari süreçlerine yepyeni bir verimlilik getirecek.

Basit yapay zeka ajanlarına e-postayla gönderilen standart sorulara yanıt vermeyi öğretebilirsiniz. Daha gelişmiş olanlar ise kıtalararası iş seyahatleri için uçak ve otel bileti rezervasyonu yapabiliyor. Google, bu yılın başında gazetecilere Project Mariner’ı tanıttı; Chrome için geliştirilen bu tarayıcı eklentisi, ekranınızdaki metin ve görseller hakkında akıl yürütebiliyor.

Tanıtımda, ajan bir market zincirinin web sitesinde alışveriş sepetine ürün ekleyerek bir yemek planlamasına yardımcı oldu, hatta bazı malzemeler bulunamadığında alternatifler bile önerdi. Satın alma işlemini tamamlamak için hâlâ bir insanın müdahalesi gerekiyor ancak ajana o noktaya kadar gerekli tüm adımları atması talimatı verilebiliyor.

Aslında bir bakıma siz de bir ajansınız. Her gün dünyanızda gördüğünüz, duyduğunuz ve hissettiğiniz şeylere tepki olarak eylemlerde bulunuyorsunuz. Peki ama yapay zekâ ajanı tam olarak nedir? Bir bilgisayar bilimci olarak şu tanımı sunuyorum: Yapay zekâ ajanları, belirli bir çevre hakkında çok şey öğrenebilen ve ardından bir insandan gelen birkaç basit komutla o çevredeki sorunları çözmek veya belirli görevleri yerine getirmek için çalışan teknolojik araçlardır.

Akıllı bir termostat, çok basit bir ajan örneğidir. Çevresini algılama yeteneği, ona sıcaklığı söyleyen bir termometreyle sınırlı. Bir odadaki sıcaklık belirli bir seviyenin altına düştüğünde, akıllı termostat ısıyı arttırarak yanıt veriyor.

Günümüz yapay zeka ajanlarının tanıdık bir ismi de Dreame. Bu robot süpürgenin adı X50 Ultra, örneğin halı kaplı bir oturma odasının şeklini ve halıdaki kir miktarını öğreniyor. Sonra bu bilgilere dayanarak harekete geçiyor. Birkaç dakika sonra halı tertemiz oluyor.

AI Agent Türleri Nelerdir?

Akıllı termostat, yapay zekâ araştırmacılarının basit refleks ajanı dediği bir örnek. Kararlar alıyor, ancak bu kararlar basit ve yalnızca ajanın o anda algıladıklarına dayanıyor. Bahsi geçen Dreame X50 Ultra robot süpürge ise tek bir amacı olan hedef tabanlı bir ajan: erişebildiği tüm zemini temizlemek. Ne zaman döneceği, fırçaları ne zaman indirip kaldıracağı, şarj istasyonuna ne zaman döneceği gibi kararlarının hepsi bu amaca hizmet ediyor.

Hedef tabanlı bir ajan, hedefine ne şekilde olursa olsun ulaşarak başarılı sayılır. Ancak hedeflere çeşitli şekillerde ulaşılabilir ve bunlardan bazıları diğerlerinden daha az veya çok arzu edilebilir olabilir. Günümüzdeki birçok yapay zekâ ajanı ise fayda tabanlıdır; yani hedeflerine nasıl ulaşacaklarını daha fazla dikkate alırlar. Nasıl ilerleyeceklerine karar vermeden önce her olası yaklaşımın risklerini ve faydalarını tartarlar. Ayrıca birbiriyle çelişen hedefleri değerlendirme ve hangisinin başarılmasının daha önemli olduğuna karar verme yeteneğine de sahipler. Kullanıcılarının benzersiz tercihlerini dikkate alan eylemler seçerek hedef tabanlı ajanların ötesine geçerler.

AI Agent Nasıl Karar Verir ve Harekete Geçer?

Teknoloji şirketleri yapay zekâ ajanlarından bahsettiğinde, sohbet botlarından veya ChatGPT gibi büyük dil modellerinden (LLM’ler) bahsetmiyorlar. Bir web sitesinde temel müşteri hizmeti sunan sohbet botları teknik olarak yapay zekâ ajanı olsa da, algıları ve eylemleri sınırlıdır. Sohbet botu ajanları, bir kullanıcının yazdığı kelimeleri algılayabilir ancak yapabilecekleri tek eylem, kullanıcıya doğru veya bilgilendirici bir yanıt sunmayı uman metinle yanıt vermektir.

Yapay zekâ şirketlerinin kastettiği yapay zekâ ajanları, ChatGPT gibi büyük dil modellerine göre önemli bir ilerleme çünkü onları kullanan insanlar ve şirketler adına eylemde bulunma yeteneğine sahipler. OpenAI, ajanların yakında insanların veya işletmelerin günlerce veya haftalarca bağımsız olarak çalışır durumda bırakacağı, ilerlemelerini veya sonuçlarını kontrol etmeye gerek duymayacağı araçlar haline geleceğini söylüyor. OpenAI ve Google DeepMind’daki araştırmacılar, ajanların yapay genel zekâya (AGI) veya “güçlü” yapay zekâya giden yolda bir başka adım olduğunu belirtiyorlar, yani çok çeşitli alanlarda ve görevlerde insan yeteneklerini aşan yapay zekâ.

İnsanların bugün kullandığı yapay zekâ sistemleri dar yapay zekâ veya “zayıf” yapay zekâ olarak kabul ediliyor. Bir sistem bir alanda örneğin satrançta yetenekli olabilir, ancak dama oyununa atılırsa, aynı yapay zekânın nasıl işleyeceğine dair hiçbir fikri olmaz çünkü becerileri aktarılamaz. Yapay genel zekâ sistemi ise yeni alanı daha önce hiç görmemiş olsa bile becerilerini bir alandan diğerine daha iyi aktarabilir.

İnsanlar AI Agent ile Değişime Hazır mı?

Peki, yapay zekâ ajanları insanların çalışma şeklini kökten değiştirmeye hazır mı? Bizce bu, teknoloji şirketlerinin ajanların yalnızca kendilerine verilen görevleri yerine getirmekle kalmayıp, aynı zamanda ortaya çıktıklarında yeni zorlukların ve beklenmedik engellerin üstesinden gelebilecek donanıma sahip olduklarını kanıtlayıp kanıtlayamayacaklarına bağlı olacak.

Yapay zekâ ajanlarının benimsenmesi, insanların onlara potansiyel olarak hassas verilere erişim izni verme istekliliğine de bağlı olacak: Ajanınızın ne yapması gerektiğine bağlı olarak, internet tarayıcınıza, e-postanıza, takviminize ve belirli bir görev için ilgili diğer uygulamalara veya sistemlere erişmesi gerekebilir. Bu araçlar yaygınlaştıkça, insanlar verilerinin ne kadarını onlarla paylaşmak istediklerini düşünmek zorunda kalacaklar. Bir yapay zekâ ajanının sisteminin ihlali, hayatınız ve mali durumunuzla ilgili özel bilgilerin yanlış ellere geçmesine neden olabilir. Ajanlar size biraz işten tasarruf ettirecekse bile bu riskleri almayı kabul ediyor musunuz?

Yapay zekâ ajanları yanlış bir seçim yaptığında veya kullanıcısının katılmayacağı bir seçim yaptığında ne olur? Şu anda, yapay zekâ ajanlarının geliştiricileri insanları döngüde tutuyor ve herhangi bir nihai karar verilmeden önce insanların bir ajanın çalışmasını kontrol etme fırsatına sahip olmasını sağlıyor. Project Mariner örneğinde, Google ajanın nihai satın alma işlemini gerçekleştirmesine veya sitenin hizmet şartları sözleşmesini kabul etmesine izin vermiyor. Sizi döngüde tutarak, sistemler ajanın yaptığı ve onaylamadığınız herhangi bir seçimden geri adım atma fırsatı sunuyor.

Diğer herhangi bir yapay zekâ sistemi gibi, bir yapay zekâ ajanı da önyargılara maruz kalabilir. Bu önyargılar, ajanın başlangıçta eğitildiği verilerden, algoritmanın kendisinden veya ajanın çıktısının nasıl kullanıldığından kaynaklanabilir. İnsanları döngüde tutmak, kararların uygulanmadan önce insanlar tarafından gözden geçirilmesini sağlayarak önyargıyı azaltmanın bir yöntemi olabilir.

Bu soruların cevapları da yapay zekâ ajanlarının ne kadar popüler olacağını büyük olasılıkla belirleyecek ve yapay zekâ şirketlerinin, insanlar onları kullanmaya başladıktan sonra ajanlarını ne kadar geliştirebileceğine bağlı olacak.