Ekran Kartı Güç Bağlantı Rehberi: Tüm Bağlantı Çeşitleri

Sistem toplama süreci bu işe aşina olmayan kişilerin gözünde korkutucu olabilir. Böyle olmasının başlıca nedeni, bağlamanız gereken çok sayıda güç kablosu ve bileşen olması.

Günümüzde artık iyice güce aç hale gelen ekran kartları, bilgisayarın en önemli parçalarından biridir. “Güce aç” tabiri gerçekten doğru, çünkü bir zamanlar hayal gibi gelen 600W’lık güç tüketim değerlerini görmeye başladık.

Haliyle, yüksek güç tüketim değerleri hayatımıza yeni tip kabloların girmesine sebep oldu. Artık güç konnektörlerinin sayısı arttı, hepsinin birbirine benzemesi de işleri iyice karmaşık hale getirdi. Biz de her şeyi anlaşılır hale getirmek üzere bir rehber hazırlayalım istedik. Eski ve yeni tüm bağlantı tiplerine tüm detaylarıyla birlikte göz atacağız.

Kısa bir not olarak, kullanılmayan kablolarla uğraşmak istemiyorsanız modüler veya yarı modüler bir güç kaynağı alabilirsiniz. Dahası, kablo yönetimi açısından sisteminizi bir üst seviyeye taşımak istiyorsanız kablo boşluğunu azaltmak için daha kısa kablolar kullanmaya gayret gösterin.

Bugünlerde piyasadaki çoğu modern PSU, açık şekilde etiketlenmiş kablolarla birlikte geliyor. Böylece PCIe kablosu konusunda şaşırmazsınız veya CPU’yu bağlamak için kullanılan EPS kablosuyla karıştıramazsınız. CPU ve GPU farklı kablolar kullanır, bunu aklınızda bulundurun.

Standart Değerler

Aşağıda göreceğiniz tüm rakamlar, düzenleyici kuruluşlar tarafından belirlenen standartlara dayanıyor. Unutmayın, bir kablonun taşıyacağı ve taşıyabileceği gerçek güç farklı etkenlere bağlı. Örneğin, geçici ani yükselmelerde güç çekimi çok yüksek seviyelere çıkabilir. Kablonuzun tüm bu gücü kaldırabilmesi kullanılan bakırın ölçüsüne ve söz konusu güç kaynağının genel kalitesine bağlı.

6-Pin Güç Bağlantısı

Bildiğiniz gibi, ekran kartlarımızı anakartın üzerinde yer alan PCIe x16 (PCI Express x16) yuvasına takarız. Bu yuva, herhangi bir kabloya ihtiyaç duymadan 75W’a kadar güç sağlayabiliyor. Ancak çoğu ekran kartı bundan daha fazlasına ihtiyaç duymakta.

Bu noktada en temel güç bağlantısı diyebileceğimiz 6-pinli güç konnektörü devreye giriyor. Standart bir PCIe kablosunun 6-pini vardır ve 8-pinli (6+2-pin) bir konektör oluşturmak için ikincil bir çıkarılabilir 2 pinli konektör bulunur. Modüler olmayan güç kaynaklarında bu kablolar PSU’ya takılı halde gelir, asla çıkaramazsınız. Modüler güç kaynaklarında ise kabloları çıkarıp takmak mümkündür.

6-pin güç bağlantısı, ekstra 75W güç sağlayarak toplam sağlanan gücü 150W’a çıkarır. Bu miktar da çoğu giriş ve orta seviye ekran kartı için (özellikle eski olanlar) yeterli olacaktır. Ürün yelpazesi yükseldikçe GPU’lar daha fazla güce ihtiyaç duymaya başlar. Bu durumda tek 6-pin yetersiz kalır.

8-pin ve 6+2-pin Güç Bağlantısı

Normal 6-pinli kabloya benzese de, bu 8 pinli kablo 150W gücünde ve PCIe yuvasından gelen 75W ile birleştiğinde 225W gibi oldukça yüksek bir değere ulaşıyor. Birçok ekran kartı modeli için tek 8-pin konnektör yeterlidir.

Biraz önce de söylediğimiz gibi, 8-pin güç kablolarını 6+2 veya doğrudan 8-pin olarak görebilirsiniz. Bazı bağlantılarda 6-pinin yanında çıkarılabilir ekstra 2-pin yer alır. İhtiyaç duyulduğunda böylelikle 8-pin kablo elde edilebilir.

Diğer yandan, yüksek performanslı bazı GPU’lar 2 adet 8-pin veya 8+6 şeklindeki güç bağlantısına ihtiyaç duyar. Bu nedenle, ekran kartı almadan önce elinizdeki ekran kartının güç bağlantı noktalarını kontrol edin. Eğer yeni bir PC topluyorsanız, ekran kartı ve PSU uyumluluğuna dikkat edin.

Son olarak, nadiren de olsa üç ayrı 8-pin gerektiren ekran kartları da görebilirsiniz. Örneğin AMD, son Radeon RX 9000 Serisi ile birlikte yeni 12VHPWR (veya 12V-2×6) güç bağlantısına geçiş yapmadı. Bunu yapan bazı ortaklar olsa da, genel olarak kartlar 2×8-pin veya 3×8-pin güç bağlantısı gerektiriyor.

12VHPWR ve 12V-2×6

RTX 4000 ekran kartları piyasaya çıktığında, aynı dönem PCIe 5.0 adı verilen güç kaynakları (PSU) tanıtılmaya başlamıştı. Bu güç kaynakları 12VHPWR adı verilen yeni ekran kartı güç bağlantı tipine sahipti, 600W’a kadar güç sağlama vaadiyle birlikte geldi.

Söylediğimiz gibi ilk destekli ekran kartları NVIDIA’ya aitti. AMD ise o zamanlar satışa çıkardığı Radeon RX 7000 ekran kartlarıyla birlikte bu bağlantı tipini kullanmayı reddetti. Hatta daha sonra piyasaya çıkan RDNA 4 mimarili RX 9000 Serisinde de aynı şey oldu.

12VHPWR konnektörlerinin (ve uyumlu kabloların) piyasaya sürülmesiyle birlikte yavaş yavaş çoklu 6-pin ve 8-pin kablolara veda etmeye başladık. Bu sayede çoklu kablo tasarımı geride kalacak, tek bir kabloyla bile üst düzey ekran kartlarına güç sağlayabilecektik.

Öyle de oldu, ancak hem RTX 4000 hem RTX 5000 Serisi ile çeşitli kablo erime sorunları baş gösterdi. Sorunlar neticesinde işler hızla değişti, GPU ve PSU tarafında 12V-2×6 adındaki yeni bir standart tanıtıldı. Yeni konnektöre birazdan geleceğiz.

12VHPWR ve 12V-2×6 bağlantıları, aslında standart 8-pin konnektörle aynı genişlikte. Neden mi? Çünkü pinlerin boyutu daha küçük. NVIDIA ve ortakları, ekran kartlarıyla birlikte yeni konnektörü çift 8-pine dönüştüren ve böylece mevcut güç kaynaklarıyla tam uyumluluk sağlayan bir adaptörle birlikte sunmaya başladı ilk yıllarda. Görünüşe bakılırsa, gelecekteki GPU’ların her zamankinden daha fazla güce ihtiyaç duyması nedeniyle hepimiz er ya da geç bu yeni “standarda” geçmek zorunda kalacağız.

Örneğin Radeon 7700 XT iki PCIe konektörüne sahipken, GeForce RTX 4070 Ti ile bir 12VHPWR konektörüne sahipti. Ancak belirttiğimiz gibi tüm PSU’larda 12VHPWR bağlantı noktası bulunmuyor, yalnızca yeni ATX 3.0 güç kaynaklarında mevcut.

12V-2×6 Nedir?

Bu bağlantı tipi aslında 12VHPWR’nin devamı niteliğinde. 12VHPWR ile gelen her şey 12V-2×6 için de geçerli. Yani 12V-2×6 yeni bir bağlantı türü değil. Peki fark ne? 12V-2×6 olarak adlandırılan soketteki pinlerde bazı güncellemeler yapıldı. Neden diye soracaksınız, tek amaç daha fazla güvenilirlik. Buna niye ihtiyaç duyuldu? Açıkçası bağlantılarda yaşanan yanma ve erime sorunlarından dolayı.

12V-2×6 ve 12VHPWR neredeyse aynı, bağlantı noktasının fiziksel görünümünde birkaç küçük fark var. Orijinal 12VHPWR ile karşılaştırıldığında, yeni 12V-2×6 konnektörün algılama pinleri daha kısa (1,5 mm), iletken terminalleri ise 0,25 mm daha uzun. Bu değişiklikler küçük görünse de, güvenli güç akışını garanti etmek ve kabloların cihazlarınıza doğru şekilde takılabilmesi için yapıldı. Bazılarınız hatırlayacaktır, erime vakalarının bazıları konnektörün tam olarak oturtulmaması nedeniyle yaşanmıştı.

Yeni versiyonda sensör pinleri kısaltıldığından, artık kart doğru şekilde bağlanmadığında bilgisayarın çalışmasını engellemekte. Buna ek olarak, konnektörü çevreleyen plastik daha kalın, pinler ise daha büyük. Amaç, erkek ve dişi pinler arasındaki teması iyileştirirken, takıldığında konektördeki oynamayı ortadan kaldırmak. Nihayetinde ise ısınma sorunu daha iyi hale geliyor.

Sonuç olarak kablolar tamamen aynı diyebiliriz. Bir 12VHPWR kablonuz varsa, bu aynı zamanda bir 12V-2×6 kablosu. Evet kulağa biraz saçma geliyor ancak böyle. İsimlerin değiştiğine bakmayın.

Sonuç: Kablolar Ne Kadar Güç Sağlar?

Sözünü ettiğimiz gibi, anakartın üzerindeki PCI Express yuvası 75W’a kadar güç verebilir. Üzerine tek bir 6-pin kablo eklendiğinde ekstra 75W ile toplam güç 150W’a çıkar. 6-pin yerine 8-pin taktığınızda ekstra 150W alırsınız, yani toplamda 225W’a yükselir. Bu arada, aynı miktarı iki ayrı 6-pin konnektörle de elde edebilirsiniz: 75W+75W+75W.

6+8-pinli bir kurulum (PCI Express x16 yuvası ile birlikte) toplamda ekran kartına 300W’a kadar güç sağlamakta. Eğer elinizdeki kart bundan daha fazlasına ihtiyaç duyuyorsa, PCIe yuvası ile birlikte 375W güç sağlayabilecek iki adet 8-pin konnektör bağlamanız gerekiyor.

Ekran Kartı Güç Bağlantısı Nasıl Yapılır?

Hangi kablonun ne iş yaptığını anladık. Aslında bu basit bir süreç. Şimdi PSU ve GPU arasındaki bağlantılara bakalım:

• İlk olarak, PSU ile birlikte gelen PCIe kablolarını bulmanız gerekecek.
• Her bir PCIe kablosunda 6+2-pin konnektör bulunur; yani güç gereksinimlerine veya GPU’daki konektörlerin kullanılabilirliğine bağlı olarak, ister 6-pin ister birleştirerek 8-pin olarak kullanabilirsiniz.
• Güç kaynağının kapalı olduğundan emin olun.
• Ekran kartınızın kaç tane kablo gerektirdiğini zaten biliyorsunuz. Buna bağlı olarak güç kaynağından gelen “PCIe” kablolarını ayırın. Eğer güç kaynağınız modülerse, gerektiği kadar PCIe kablosu takın.
• Şimdi bir tarafı güç kaynağına bağlı olan kabloyu, ekran kartının üzerindeki bağlantı noktasına takın.
  • 
• Konnektörlerin tamamen takılı olduğundan emin olun. Yerlerine kilitlendiklerinde bir çıt sesi duyacaksınız. Kesinlikle tam olarak oturup oturmadığını kontrol edin.
• Eğer 6+2 şeklinde birleştirmek istiyorsanız, aşağıdaki şekilde ekstra 2-pini birleştirin:
  •