Empatik Dinleme Nedir? Faydaları Nelerdir? Nasıl Geliştirilir?

İlgili ve samimi bir dinleyici olduğunuzu göstermek hem özel hayatta hem kariyerinizde hayatınızı kolaylaştırabilecek bir özelliktir. Anlatıcının düşüncesini tam olarak kavrayabilmek için çaba göstermek iş hayatında sağlıklı ve güçlü ilişkiler kurmakta son derece önemlidir. Bu noktada devreye giren kavramların başında empatik dinleme geliyor. Peki, empatik dinlemenin anlamı nedir ve iş yaşamına katkıları nelerdir?

Empatik Dinleme Nedir?

“Empatik dinleme ne demek?” sorusuna, dinleyicinin konuşanın duygularını ve bakış açısını anlamaya ve bu konuda gerçek bir ilgi göstermeye çalıştığı bir dinleme türü, şeklinde yanıt verilebilir. Bu dinleme tekniğinde dinleyici; konuya dair kendi perspektifinden soyutlanmaya çalışarak anlatıcının deneyimi penceresinden bakmaya çalışır. Empatik dinleme, etkili bir iletişim biçimi ve ilişkilerde derinlik yaratmak için güçlü bir araçtır.

Empatik Dinleme Kariyeriniz İçin Neden Önemlidir ve İş Hayatına Katkıları Nelerdir?

Empatik olmayan bir dinlemede aslında anlatıcıyla olan duygusal bağlarımızı dışarıda bırakır, anlatılana yalnızca kendi açımızdan bakarız. Bu nedenle insani bağları geliştirmek ve insanları önemsediğinizi göstermek için empatik dinleme çok önemlidir. İş hayatında empatik dinlemenin sağladığı katkılar şu şekilde sıralanabilir:

• Başarılı İş İlişkileri Kurmanızı Sağlar: Empatik dinleme, insanların duygularını ve görüşlerini anladığınızı, onlara değer verdiğinizi gösterir. Farklı görüş ve fikirleri anlamaya çalışmak iş yerinde daha güçlü bir iş birliği yaratır. İş arkadaşları, müşteriler ve iş ortakları arasında güven inşa eder. 
• Müşteri İlişkilerini Geliştirir: Müşterilerin ihtiyaçlarını ve beklentilerini anlamada önemlidir. Müşterinin bakış açısını anlamak, onlara daha iyi hizmet verme yeteneğinizi artırır.
• Sorun Çözme Becerinizi Artırır: Çalışma ortamındaki zorluklar, çoğu zaman iş arkadaşlarının bir arada çözüm bulmasını gerektirir. Bu aynı zamanda önemli bir liderlik özelliğidir. Bu tekniği kullanarak ekibin duygularını, görüşlerini ve endişelerini daha sağlıklı bir şekilde anlayabilirsiniz.
• Düşünceli Davranmanıza Yardımcı Olur: İş arkadaşlarınızın duygularını anlamanızı sağlar. Böylelikle çatışmaların ve anlaşmazlıkların çözülmesine yardımcı olur.
• Üretkenliği Artırır: Birbirini anlayan ve birbirine güven duyan bir ekip hâline gelmenizi sağlar. Çatışmaların azalmasını sağlayarak iş verimliliğini artırır. Çalışanların enerjisini yalnızca işine vermesine yardımcı olur.

Empatik Dinleyicinin Özellikleri Nelerdir?

Empatik dinleme, kendinizi konuşmacının yerine koymanın dışında farklı özellikler de gerektiren, çok boyutlu bir yetenektir. Empatik dinleme için gerekli olan başlıca özelliklerden bazıları şunlardır:

• Odaklanma: Empatik dinleme için konuşmacıyla yalnızca aynı mekânda bulunmanız yeterli değildir. Aynı zamanda tüm varlığınızla konuşmaya odaklanmış olmanız gerekir. Bu nedenle dikkatinizi dağıtabilecek tüm faktörleri minimize etmelisiniz. Ayrıca konuşma sırasında vereceğiniz yanıtlara değil, konuşmacının söylediklerine odaklanmalısınız.
• Özdeşim: Empatik bir dinleyici olmanın ana özelliklerinden biri karşınızdaki kişiyle duygusal bir özdeşim kurmaktır. Konuşmacının anlattıklarına uygun bir deneyiminiz olmasa bile kendi hayatınızdan benzer örnekleri düşünerek onu anlamaya çalışabilirsiniz.
• Yargılamama: Empatik dinleme sırasında dikkat etmeniz gereken bir diğer husus konuşmacıyı söylediklerinden dolayı eleştirmemektir. Elbette söylenen bir konuya katılmayabilirsiniz ancak katılmadığınızı belirtmek yerine böyle hissetmesi/düşünmesi için sizden farklı sebepleri olabileceğini düşünebilirsiniz.
• Sabırlı Davranma: Söz konusu duygusal bir açılma olduğunda konuşmacının ne hissettiğini tam olarak ifade etmesi için zamana ihtiyacı olabilir. Kendini rahat hissetmesi veya doğru kelimeleri bulabilmesi için konuşmacıya zaman tanımalısınız. Konuşmayı sürdürmek için kendine güvenmesine yardımcı olmalısınız.
• Güvenilirlik: İş arkadaşınızın sizinle duygularını veya işiyle ilgili bir konuyu paylaşabilmesi için güvenilir olduğunuzu düşünmesi gerekir. Bu noktada empatik dinleyicinin bu düşünceyi kötüye kullanmaması gerekir. Örneğin konuşmacının paylaştıkları gizli tutulmalı, başkalarıyla paylaşmamalı.
• Duyarlı Olma: Her ne kadar empatik dinleme sürecinde araya girmeden konuşmacıya kendisini ifade etme fırsatı tanımanız gerekse de bir noktada konuşmacı sizin görüşünüzü öğrenmek isteyebilir. Bu tür durumlarda duyarlı hareket etmeniz ve görüşlerinizi yapıcı bir şekilde dile getirmeniz gerekir.

Empatik Dinleme Yeteneğini Geliştirmenin Yolları Nelerdir?

Empatik dinleme yeteneğini geliştirmek; daha derin ve anlamlı ilişkiler kurma, çatışmaları çözme ve hem iş hem kişisel hayatta daha etkili bir iletişim oluşturma konusunda son derece önemlidir. Ancak empatik bir dinleyici olmak, anlatılanları duymaktan daha fazlasını gerektirir. Bu da karşı tarafın duygusal deneyimini anlamak, yargılamadan kabul etmek ve ona uygun şekilde yanıt vermek demektir. Tüm bunları başarılı bir şekilde yapabilmek için aşağıdaki önerileri takip edebilirsiniz:

1. Beden Dilinize Dikkat Edin

Beden diliniz, dinleme sırasında konuşmacının en çok etkileneceği faktörlerin başında gelir. Doğru bir beden dili kullanmamak karşınızdaki kişinin kendisini gergin hissetmesine ve bu nedenle istediklerini söylememesine neden olabilir. Bu noktada daha sakin ve kendinden emin bir beden diliyle iş arkadaşınızı daha fazlasını ifade etmeye teşvik edebilirsiniz. Örneğin konuşmacının vücut dili, kendisini gergin hissettiğini gösteriyorsa siz kendinizden emin bir duruş sergilemeyi, onu daha çok onaylamayı ve sakin bir üslupla konuşmayı tercih edebilirsiniz. 

2. Konuşmayı Konuşmacının Yönlendirmesine İzin Verin

Eğer gerçekten karşınızdaki insanın duygularını ve söylemek istediklerini öğrenmek istiyorsanız bırakın, konuşmayı kendi hızında sürdürsün. Konuşmayı belli bir yöne itmeye çalışmanız hem konuşmacıyı rahatsız edebilir hem bahsetmek istediği farklı konuların arka planda kalmasına neden olabilir. Eğer sohbeti aniden bitirmeye karar verirse onu paylaşım yapmaya zorlamayın. Böylece konuşmacı, duygularına saygı duyulduğunu hissedecektir. 

3. Rahat Bir Paylaşım Ortamı Yaratın

Özellikle iş ortamında bir insanın iş arkadaşlarıyla daha derin paylaşımda bulunabilmesi için kendini güvende ve rahat hissedebilmesi gerekir. Bunu etkileyen en önemli faktörlerden biri de konuşmayı yaptığınız ortamdır. Gerçekten konuşmacıya odaklandığınız, rahat ve özel bir ortam tercih etmeye çalışın. Ortamdaki dikkat dağıtıcı faktörleri en aza indirin.

4. Telefonunuzu Bir Kenara Bırakın

Günlük yaşamda çoğu zaman karşımızdaki insanı dinlerken bir yandan telefonumuzdan bir mesajı veya saati kontrol eder, anlık farklı işlerle ilgileniriz. Ancak empatik dinleme sürecinde karşı tarafa tamamen odaklı olmanız gerekir. Bir an için telefonunuza bakmanın odağınızı dağıtmayacağını düşünüyor olabilirsiniz. Ancak konuşmacının kendisine yeterince odaklanılmadığını düşünmesi, rahat hissedememesine neden olabilir.

5. Açık Uçlu Sorular Sorun

Konuşmacının daha fazlasını ifade edebilmesini sağlamak için işini kolaylaştırabilirsiniz. Bu noktada soracağınız açık uçlu sorular, karşınızdaki insanın çok daha kolay içini açmasını sağlayacaktır. Empatik dinleme örnekleri arasında sayılabilecek bazı açık uçlu sorular şu şekilde olabilir:

• Yaşamında ne gibi yenilikler var?
• Biraz gergin gibisin. Her şey yolunda mı?
• (Verilen yanıttan sonra) Bunun hakkında konuşmak ister misin?
• Bu durum seni nasıl etkiliyor?
• Bu konuda ne yapabileceğinizi düşünüyorsun?
• Bu deneyim senin için ne ifade ediyor?
• Şu anda en çok ne sana yardımcı olur?

Konuşmanın gidişatına göre bu türden sorular sormanız, konuşmacıya hem söylediklerini takip ettiğinizi ve konuyla gerçekten ilgilendiğinizi gösterir hem onu daha fazlasını anlatmaya teşvik eder. Cesaret verici olmanız onu içine dökmeye sevk eder ve zihninde yeni düşünce yollarının açılmasına yardımcı olabilir.

Empatik Dinleme Eğitimi ile Çalışanlarınızın İletişim Becerilerini Geliştirin

İletişim, herhangi bir iş yerinde başarının anahtarıdır. Etkili iletişim, ekiplerin birbirleriyle daha verimli bir şekilde çalışmalarını sağlar, iş birliğini artırır ve genel çalışan memnuniyetini iyileştirir. Ancak tüm iletişim becerileri arasında, belki de en az değerlendirilen ve en çok gözden kaçan beceri dinlemedir. Empatik dinleme eğitimi ile çalışanlarınızın iletişim becerilerini geliştirebilir ve iş yerinde daha etkin bir iletişim sağlayabilirsiniz.

Siz de LMS’mizden yararlanarak çalışanlarınız için verimli bir empatik dinleme eğitimi planlayabilirsiniz. Yapay zekâ destekli LMS’mizle çalışanlarınızın gelişimlerini takip edebilir, becerilerine ve yetersiz kaldıkları noktalara özel programlar düzenleyebilirsiniz. Bu sayede çalışanlarınızın birbirlerinin duygu ve bakış açılarını daha iyi anlamalarını sağlayarak iş yerindeki stresi ve çatışmayı azaltabilir, ekibin motivasyonunu artırabilirsiniz.