Farelerde DPI Nedir? Nasıl Ayarlanır?

7/24 elimizin altında olan fareler, profesyoneller için rahatlığı, oyuncular için performansı doğrudan etkiliyor. İster oyuncu ister bir tasarımcı olun, her kullanıcının farklı ihtiyaçları vardır. Mouse alırken dikkat etmeniz gereken en önemli unsurlardan biri de DPI (dots per inch) değeridir.

Ürün araştırması yaparken sıkça DPI reklamı yapıldığını görürsünüz. Peki nedir bu DPI denen şey? Ne kadar önemli, sonradan ayarlanabiliyor mu?

DPI Nedir?

“İnç başına nokta” veya “doğrusal inç başına nokta” anlamına gelen DPI, bilgisayar fare sensörünün hassasiyetini ölçmek için kullanılır. Diğer yandan bazı üreticiler CPI (counts per inch) gibi alternatif ifadeler de kullanabiliyor, ikisi de aynı şey.

DPI veya CPI sayısı, imlecin fare tarafından yapılan fiziksel hareketin her bir inçinde ekranda kaç piksel hareket edeceğini göstermekte. Daha yüksek DPI, imlecin daha hızlı hareket edeceği ve daha az fiziksel hareketle daha fazla ekran mesafesi kat edeceğiniz anlamına geliyor. DPI ayarını düşük seviyelere aldığınızda ise hareketler daha yavaş ilerler, daha hassas imleç hareketi görürsünüz.

Basitçe söylemek gerekirse, DPI hassasiyeti ve hızı doğrudan etkiler. Bu demek olmuyor ki çok fazlası daha iyi. Bazı fareler çok yüksek DPI seviyelerine çıkabiliyor lakin neredeyse kimse bu ayarları kullanmıyor. Gerçek dünya oyunlarında da hiçbir yararı yok aşırı yüksek DPI değerlerinin.

Çözünürlüğün Etkisi

DPI değeri, farenizin sensörünün algıladığı çözünürlüğe etkili bir şekilde bağlıdır. Her noktayı monitörünüzdeki bir piksel olarak düşünün. Eğer fare sensörünüz 1 DPI olarak kalibre edilmişse, doğrusal olarak bir inç sağa hareket ettirirseniz imleciniz sağa doğru 1 piksel hareket edecektir.

Dolayısıyla DPI ne kadar yüksek olursa, imleç ekranda bir inçlik fiziksel hareket boyunca o kadar fazla mesafe kat eder. Bu da daha yüksek DPI’lara ayarlanmış fareleri sonuç olarak çok daha hızlı hale getirir. Genel bilgisayar kullanımı söz konusu olduğunda yüksek DPI ve düşük DPI’ın avantajları ve dezavantajları var. Bu avantaj ve dezavantajlar en çok da oyunlar söz konusu olduğunda devreye giriyor.

DPI’ın Oyunlardaki Önemi

Oyuncu farelerinde sürekli yüksek maksimum DPI değerlerinin reklamı yapılır. Bazı modellerin 20.000 ve hatta 25.000 gibi aşırı yüksek seviyelere ulaştığını görürseniz şaşırmayın. Aşırı yüksek DPI gördüğünüzde, daha yüksek hassasiyetin rekabetçi oyunlarda avantaj sağlayacağını düşünebilirsiniz. Böyle düşünmeyin, bu doğru değil.

Profesyonel oyuncuların kullandığı ekipman ve ayarları listeleyen Prosettings.net sitesine bakıldığında, çoğu rekabetçi e-spor oyuncusunun 400 ila 1600 DPI arasında bir fare ayarı kullandığı görülüyor.

Oyundan oyuna değişen DPI tercihleri var. Örneğin CS:GO oyuncuları Overwatch 2 oyuncularından daha düşük DPI kullanıyor görünüşe göre. Ayrıca FPS oyuncuları, MOBA oyuncularına göre daha düşük bir DPI ayarlarına güveniyor.

Peki rekabet gücü yüksek oyuncular neden bu kadar düşük DPI ayarları kullanıyor? Rekabetçi bir oyuncu değilseniz bu ne anlama geliyor? Profesyonel espor oyuncuları, özellikle de birinci şahıs nişancı (FPS) oyunlarında başarılı olanlar, fareyi diğer herkesten farklı kullanmakta. Hızlı bilek hareketleri yerine genellikle daha düşük DPI ayarlarında geniş, kapsamlı hareketler yaparlar, bu da daha iyi kontrol ve tutarlılık sağlar. Başka bir deyişle, oldukça ince hareketleri gerçekleştirebilirler.

Sıradan oyuncular genellikle oyunda bu şekilde hareket etmiyor. Daha gelişigüzel hamleler yapıyorlar ve genellikle profesyonel oyunculardan daha yüksek DPI ayarları tercih ediliyor. Böyle bir eğilim söz konusu. Bununla birlikte, çoğu kişinin kullandığı DPI ayarları, modern oyun farelerinin sunduğu maksimum DPI ayarlarından çok daha düşüktür.

Espor oyuncuları ayrıca tercih ettikleri oyunun hassasiyet ayarıyla (sensitivity) mouse’un verdiği hissi daha da özelleştirerek mouse’un tepkisini değiştiriyor. Daha yüksek DPI ayarlarının gecikmeyi biraz azaltabildiğine dair kanıtlar var, bazı oyuncular da bu avantajdan yararlanmak için yüksek DPI ayarında ve düşük oyun içi hassasiyet ayarında oynamayı seçebiliyor.

DPI Değiştirmeli miyim?

Tekrar üzerinden geçecek olursak, DPI seviyesi kadar oyun içindeki hassasiyet ayarınız da önemlidir. İkisi arasında bir denge tutturmanız, sonrasında asla değiştirmeden alıştığınız haliyle devam etmeniz gerekiyor. DPI değerini, oyun için hassasiyeti, çözünürlüğü veya farenizi değiştirdiğinizde eskiden olduğu kadar hassas şekilde hedef alamayacaksınız.

Bunun yanında, DPI değerini fazla yükseltmemeniz gerekiyor. Örneğin 3000’e ayarladınız diyelim. Bu durumda nişangâhı 800 DPI’da olduğundan çok daha hızlı hareket ettirebileceksiniz. Hızlı hareket bazen iyi olsa da, genel anlamda hassas şekilde hedef almanızı zorlaştırır. Bu yüzden profesyonel espor FPS oyuncuları nadiren 1200 DPI’ı aşıyor.

Düşük dots per inch ayarının bir olumsuz yanı var. Hareket yavaş olduğundan dolayı fareyi daha çok gezdirirsiniz. Bunun için de geniş hareket alanı lazım. Eğer büyük bir fare kullanıyorsanız sık sık elinizi kaldırmak ve hareketi sıfırlamak zorunda kalacaksınız.

Fare Sensör Tipi Etkili mi?

Modern oyun fareleri aslında birer kamera gibidir. Işık kaynağı ile farenin altındaki yüzeyin görüntülerini yakalayan bir görüntü sensörü birleşir. Bu görüntüler son derece yüksek hızlarda işlenirken, bir oyun faresi genellikle en az 1000 Hz (saniyede 1000 kez) güncellenir. Bu güncellemeler sırasında hareketleriniz bilgisayara raporlanır.

Bir zamanlar kullanılan ışık kaynağı arasında bir fark vardı. Optik fareler bir LED kullanırken (ilk nesil optik farelerde genellikle kırmızıydı), lazer fareler bir lazer kullanıyordu. Ancak bu teknolojiler arasındaki rekabet sona erdi ve iki teknoloji etkin bir şekilde birleşti. Çoğu oyun faresinde optik sensöre sahip olduğu belirtilir, ancak eski lazer sensörlerin avantajlarını sunar. Modern optik sensörlerin DPI değeri 25.000 DPI’ın üzerine çıkabilir.

DPI Değeri Nasıl Kontrol Edilir?

Kontrol etmek için en kolay yöntem mouse’un kendi yazılımını ziyaret etmek. Alternatif olarak DPI Analyzer isimli çevrimiçi araç kullanılabilir:

• Bu bağlantıdan DPI Analyzer sayfasına bağlanın.
• Biliyorsanız mevcut DPI değerinizi girin. Bu, farenizin gerçek DPI değerinin nominal değerine ne kadar yakın olduğunu kontrol etmek için. Geçerli DPI değerini bilmiyorsanız bu adımı atlayabilirsiniz.
• Bir hedef mesafe belirleyin. Mesafe belirlemek, farenizi mouse pad üzerinde fiziksel olarak hareket ettirdiğiniz mesafedir. Doğru sonuçlar elde etmek için, bu mesafeyi fare altlığınızda işaretleyin veya fare altlığı olarak işaretli mesafeye sahip bir kağıt parçası kullanın.
• Farenizi hareket ettireceğiniz yönü ayarlayın.
• Windows işaretçi hızını girin. Bunu Windows’unuzdaki fare veya işaretçi ayarlarına giderek bulabilir veya ayarlayabilirsiniz.
• Yukarıdaki parametreler ayarlandıktan sonra, farenizi seçilen yönde mümkün olduğunca düz hareket ettirin.
• Arayüzdeki kırmızı artı işaretinden bağımsız olarak farenizi hedef mesafeyi kapsayacak şekilde hareket ettirmeniz gerektiğini unutmayın.
• Mavi artı işareti, gerçek DPI değeri Adım 1’de girdiğiniz DPI değeriyle aynıysa, fare imlecinizin mesafeyi kat ettikten sonra nerede olması gerektiğini göstermekte
• Yukarıdaki adımları tamamladığınızda ve farenizi uygun şekilde hareket ettirdiğinizde, DPI analiz aracı size gerçek DPI değerini gerçek zamanlı olarak gösterecektir. Ayrıca, tam talimatları web sitesinde bulabilirsiniz.

DPI Ayarı Nasıl Yapılır?

Yeni nesil ürünler bizlere geniş DPI ayar yelpazesi sunuyor. Örneğin bazı farelerde 50’lik artışlar halinde DPI ayarı yapabiliyor, 100 ile on binler arasındaki değerlerde gezinebiliyoruz.

Faredeki Özel DPI Düğmesi

Çoğu modern üründe özel bir DPI butonu yer alıyor, çoğunuz biliyordur. Bu buton aracılığıyla farenizin farklı DPI kademeleri arasında geçiş yapabilirsiniz. Tuşa bastıkça mouse’un hassasiyetinin değiştiğini fark edeceksiniz.

Eğer yazılım üzerinden oynama yapmadıysanız, varsayılan olarak belirlenen DPI düzeyleri arasında geçiş yapılır. Bu tuşun işlevini değiştirmediyseniz durum bu şekilde ilerler. Ayrıca bazı farelerde farklı ayarlar için farklı renkler gösteren bir DPI göstergesi de bulunur.

Ürün Yazılımı

DPI’ı değiştirmek, ince ayar yapmak ve fare butonuyla yapacağınız geçiş seviyelerini düzenlemek için en iyi yöntem sunulan özel yazılımlar. Resmi yazılım desteği, RGB’den DPI’a kadar birçok özelleştirme seçeneği sunmakta.

Son olarak bir kez daha belirtelim, herkesin DPI ayarı kendi kullanım şekline ve alışkanlıklarına bağlıdır. Düşük DPI’a alışırsanız, örneğin yüksek DPI kullanan arkadaşınızın bilgisayarını rahat şekilde kullanamazsınız. Alışmanız için bir süre geçmesi, kas hafızanızın buna alışması gerekir.