Fransa’nın Marsilya şehri ve hip-hop kültürü

Kabul edilen çıkışını yaptığı 1973 yılından beri, hip-hop kültürü ve kültürün kolları, dünyanın dört bir yanında kendine nüfuz bulmayı başardı. Günümüzde teknoloji ve sosyal medya sayesinde her şeyin her an ve herkes tarafından duyulabildiği bir dünya var. Tabii ki bu durum, her zaman böyle değildi. Hip-hop kültürü New York‘ta çıkış yaptıktan sonra yıllar içinde yavaş yavaş dünyanın çeşitli ülkelerinde görülmeye başladı.

Avrupa’ya ne zaman geldiğine bakıldığı zaman, birçok ülkede 80’lerin sonu olarak görülüyor. Nitekim Fransa için de 1982-1983 yıllarında radyolarda yayınlanmaya başlayan bazı programlar, Fransız halkının ilk kez hip-hop’la ciddi anlamda tanıştığı yıllar olarak anılıyor. Sidney Duteil isimli bir DJ ve radyo programcısının bu yıllarda yaptığı Rapper Dapper adlı program, Fransız hip-hop’ı için önemli bir mihenk taşı oluyor.

Kasım 1982’de New York City Rap Tour turnesi kapsamında Afrika Bambaataa, Grandmixer DST, Fab 5 Freddy, Mr Freeze ve the Rock Steady Crew gibi isimler, Fransa ve Londra’da konserler veriyor. Bu konserler de yine Fransa’nın rap müziğe ısınmaya başladığı ilk etkinlik oluyor. Bu dönemde, Fransa’nın ilk rap yıldızı MC Solaar ortaya çıkıyor ve 1990 yılında ilk single’ını yayınlıyor.

Cours Julien mahallesi

Sidney’in programları ve Amerika’dan gelen sanatçıların konserleri sonrasında Fransa’nın Marsilya şehrindeki duvarlarda graffitiler ve tag’ler görülmeye başlıyor. Özellikle de Cours Julien mahallesi, bu açıdan ilk öne çıkan mahalle denebilir. Aynı mahalle, ülkedeki ilk rap konserlerine de ev sahipliği yapma özelliği taşıyor.

IAM grubu

Akhenaton, Shurik’n, Khéops, Imhotep ve Kephren. Bu beş sanatçı, kurdukları IAM isimli rap grubuyla beraber Fransa’da rap müzik adına çalışmalar yapan ilk isimlerden oluyor. Müziklerin temelini Afrika ve antik Mısır’dan alan bu grup, hip-hop’ın evi Amerika Birleşik Devletleri’nden de Afrika Bambaataa ve Public Enemy gibi isimlerden etkileniyor.

1991 yılında “… De la planète Mars” isimli ilk albümleri piyasaya sürülüyor. 1997 yılında çıkan L’école du Micro d’Argent isimli albümleri, 1 milyondan fazla disk satıyor ve grubu dünya genelinde tanınan bir hale getiriyor.

Psy4 de le rime ve Soprano

1995 yılında kurulan ve IAM grubunun da destek verdiği Psy4 de le rime grubu, Fransa rap bayrağını taşımaya devam eden önemli hareketlerden biri oluyor. 2002, 2005 ve 2008 yıllarında albümler yayınlayan grup, özellikle 2008 yılında çıkan “Les cités d’or” isimli albümleriyle Fransa’da listelerin tepesini görüyor.

Grupta yer alan rapçilerden Soprano, grup içindeki konumunun yanında solo kariyerine de odaklanmaya başlıyor. 2007 yılında çıkardığı ilk stüdyo albümü Puisqu’il Faut Vivre, Billboard Avrupa listesinde ilk 100 albüm arasına giriyor.

Fransız rap’inin zirvesi: JuL

Julien Mari ya da bilinen adıyla JuL. 14 Ocak 1990’da Marsilya’da doğan JuL, 2013 yılında ilk resmi şarkısı olan Sors le cross volé‘yi yayınlıyor. 2020 yılına geldiğimizde, henüz kariyerinin 7. yılında olan JuL, 4 milyondan fazla albüm satarak Fransız rap sahnesi tarihinin en başarılı sanatçısı oluyor.

JuL, 2023 yılında her Marsilya doğumlu sanatçının başarmak isteyeceği bir adım atıyor. Kendi kurduğu D’Or et de Platine isimli plak şirketi, Olympique Marseille anlaşma imzalıyor ve kulübün resmi maçlarda giydiği formanın koluna sponsor oluyor.

JuL, 2024 yılında Paris’te düzenlenen 2024 Yaz Olimpiyat Oyunları’nda meşaleyi yakan isimlerden biri oldu.

Fransız rap’inin özellikleri

Fransız rap’i, ilk çıktığı dönemlerde 90’lar Amerika rap’inin bir yansıması şeklinde çıkıyor. Antik Mısır ve Afrika’dan alınan ezgiler, Wu-Tang Clan gibi gruplardan alınan sample’lar, o dönem şarkılarında etkisini gösteriyor. JuL başta olmak üzere SCH, Naps, Soso Maness, Alonzo gibi sanatçıların yeni dönemde kullandığı beat’ler ve yaptığı müziğe baktığımız zaman, darbuka, flamenko gitarı gibi enstrümanlarla beraber Arap ezgilerini duysanız da afrotrap, reggaeton gibi janraların da etkisiyle daha hareketli ve ritmik beat’lere rastlıyoruz.

Fransız rap’inde banliyö yaşamı, polis şiddeti, sisteme tepki, 0’dan zirveye çıkmak, u*uşturucular ve aşk konuları öne çıkıyor.