Her sabah yorgun uyanıyor, umutsuz mu hissediyorsun? Tükenmişlik sendromu nedir? Tükenmişlik sendromunun belirtileri nedir?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), burn-out’u “başarıyla yönetilemeyen kronik iş yeri stresine verilen bir yanıt” olarak tanımlıyor. Yani bu durum, yalnızca ‘çok çalışmak’tan ibaret değil; duygusal, zihinsel ve fiziksel bir tükenmişlik haliyle karakterize edilen bir ruhsal bozulma süreci olarak da açıklıyor.

TÜKENMİŞLİK SENDROMU NEDİR?

Tükenmişlik, ilk kez 1970’lerde psikolog Herbert Freudenberger tarafından tanımlandı ve o günden bu yana özellikle hizmet sektöründe çalışanlar, sağlık çalışanları, öğretmenler ve yoğun iş temposuna maruz kalan bireyler arasında oldukça yaygın bir sorun haline geldi.

TÜKENMİŞLİK SENDROMU BELİRTİLERİ NEDİR?

Burn-out genellikle sinsi bir şekilde ilerliyor. Başlangıçta sadece biraz yorgunluk veya isteksizlik gibi görünebilir. Ancak zamanla, işlevselliği bozacak düzeyde belirginleşiyor.

En sık görülen belirtiler şunlar:

• Sürekli yorgunluk hissi (fiziksel ve zihinsel)
• Kas ağrıları ve baş ağrıları
• Motivasyon kaybı, işe karşı ilgisizlik
• Kaygı ve huzursuzluk
• Odaklanma güçlüğü, dikkatsizlik
• Kendini değersiz hissetme ya da başarısızlık duygusu

Bu belirtiler yalnızca kişinin iş hayatını değil, özel yaşamını da olumsuz etkileyebiliyor. Kimi zaman sosyal ilişkiler bozuluyor, kişi kendini yalnız ve dış dünyadan kopmuş hissedebiliyor.

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARA ÖNCÜLÜK EDEBİLİR!

Uzmanlara göre, uzun süreli tükenmişlik hali, yalnızca bir ‘ruhsal yorgunluk’ değildir. Eğer bu süreç yönetilemezse, depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu, uyku sorunları ve hatta travma sonrası stres bozukluğu gibi daha ciddi psikiyatrik rahatsızlıkların gelişmesine zemin hazırlayabiliyor.

Kimi araştırmalar, burn-out yaşayan kişilerin beyin kimyasında değişiklikler yaşandığını ve bu durumun kortizol (stres hormonu) seviyesini artırarak bağışıklık sistemini bile zayıflatabileceğini ortaya koyuyor.

TÜKENMİŞLİK SENDROMUNDAN NASIL KORUNABİLİRİZ?

Bilimsel çalışmalardan yola çıkarak, tükenmişlik sendromundan korunmak ve başa çıkmak için bazı stratejiler oldukça etkili:

• İş-yaşam dengesi kurmaya özen gösterin
• Günlük kısa molalar verin ve düzenli tatil yapmayı ihmal etmeyin
• Fiziksel egzersiz, meditasyon, nefes teknikleri gibi stresle başa çıkma yöntemlerini deneyin
• Gerektiğinde profesyonel destek almaktan çekinmeyin
• İletişimi artırın, yalnızlaşmamaya dikkat edin

Unutmayın, tükenmişlik zayıflık değil; yoğun baskılar altında kalan güçlü insanların alarm veren bir ruhsal tepkisidir. Bu süreci görmezden gelmek yerine, fark etmek ve önlem almak uzun vadede ruh sağlığınızı korumanın anahtarı olabilir.