Metal endeks ağustosta durağanlaştı, gözler üçüncü çeyreğe çevrildi

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) tarafından hazırlanan “TR-METALENDEKS Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi” ağustos ayı sonuçları açıklandı. Durgun geçen haziran ayının ardından temmuz ayında miktar ve değer olarak önemli bir artış gösteren endeks, ağustos ayında ise miktar ve değer olarak sınırlı düşüş gösterdi, birim değer endeksi ise değişmedi. İDDMİB’in raporunda, mevcuttaki duruma karşın pazarların yeni tarifelere uyumu ile Türkiye’ye dönük siparişlerde artış beklentisi bulunduğuna dikkat çekildi.

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB), her ay düzenli olarak açıkladığı “TR-METALENDEKS Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi” ağustos ayı sonuçlarını duyurdu.

İDDMİB’in raporuna göre, küresel pazarlarda ABD’nin ithalatta uygulayacağı nihai tarifelerin netleşmesi ile tarife belirsizlikleri azalmaya başlasa da, pazarlarda ithalatçı ve tedarikçilerin yeni tariflere uyumu zaman alacak.  ABD ile Çin arasında ise 12 Kasım tarihine uzatılan ticaret müzakerelerinin sonuçları piyasalar üzerinde belirleyici olacak.  Metal fiyatları ağustos ayında tarifelerin netleşmesi ile sınırlı ölçüde yükseldi, çelik, bakır ve alüminyum fiyatları sınırlı artışlar gösterdi. Ancak talep tarafında zayıflık ve belirsizliğin devamı nedeniyle metal fiyatlarında yukarı yönlü hareketler sınırlı kaldı.

Ağustos ayında Ukrayna-Rusya savaşında ateşkes sağlanması girişimleri başarılı olamazken, tam tersine, karşılıklı saldırılar arttı, AB güvenlik taahhütleri için hazırlıklara başladı. Ağustos ayında sadece İngiltere Merkez Bankası faiz indirimi yaparken, ay boyunca ABD’de yönetimin merkez bankası başkanına dönük eleştirileri devam etti ve ABD doları ağustos ayında zayıfladı.

Öte yandan tarifelerin netleşmesi ile küresel sanayi faaliyetleri olumlu etkilendi ve küresel sanayi PMI verisi 50,9 puan ile büyüme alanına geçti. En önemli iyileşme ise Türkiye’nin en büyük ticari partneri olan AB sanayinde yaşandı. 2022 mart ayından sonra AB sanayi PMI verisi ilk kez 50 puanı aşarak büyüme gösterdi, ancak AB sanayindeki toparlanma henüz TR-METALENDEKS’e yansımadı.

TR-METALENDEKSTE SINIRLI DÜŞÜŞ

Bu küresel koşullar içinde TR-METALENDEKS miktar ve değer olarak bir önceki aya göre sınırlı düşüş gösterdi. Ağustos ayında pazarlarda tarifelere ilişkin belirsizliklerin azalmaya başlamasına karşın miktar endeksi temmuz ayında 137,97 iken ağustos ayında 127,48 puana indi, 2024 Ağustos ayı seviyesinin de bir miktar altında kaldı. Metal sanayi ihracat değer endeksi de benzer şekilde ağustos ayında sınırlı bir gerileme ile 176,11 puandan 162,76 puana indi.

Metal sanayi ihracat birim değer endeksi ise ağustos ayında değişmedi ve 127,67 puan olarak ölçüldü. İhracat ortalama birim fiyatları temmuz ayında 4,77 dolar/kg iken ağustos ayında da değişmeyerek 4,77 dolar/kg olarak gerçekleşti.

İhracat miktar ve değer endeksleri üçüncü çeyreğe artış ile başladıktan sonra ağustos ayında sınırlı gerileme yaşandığına işaret edilirken, “1 Ağustos tarihinden itibaren tarife belirsizlikleri ortadan kalkmaya başladı. Pazarların yeni tarifelere uyumu zaman alacak. Talep tarafında ise zayıflık devam ediyor.” denildi. Raporda, mevcuttaki duruma karşın pazarların yeni tarifelere uyumu ile Türkiye’ye dönük siparişlerde artış beklentisi bulunduğuna dikkat çekildi.

Yurtiçindeki gelişmelere de vurgu yapılan raporda, finansal şokların ardından Merkez Bankası’nın aldığı ilave sıkılaşma önlemlerinin sınırlayıcı etkilerinin ağustos ayında da sürdüğü kaydedildi. Raporda, “Merkez Bankası’nın temmuz ayındaki faiz indirimine rağmen iç talepte yavaşlama ve sanayide zayıflama devam etti, konkordatolarda belirgin bir artış yaşandı. Ağustos ayı özellikle sanayi kesimi için yine sıkıntılı geçti. Merkez Bankası döviz rezervleri ağustos ayında da yükselmeye devam ederek 19 Mart öncesi seviyeleri yakalasa da dövize olan talepte artış yaşandı. Buna bağlı olarak ağustos ayı boyunca TL’de değer kaybı hızlandı.” denildi.

SİPARİŞLER SON ÇEYREKTE HAREKETLENEBİLİR  

ABD’nin 1 Ağustos tarihi itibariyle nihai tarifeleri belirlediği ifade edilen raporda, “ABD ile Çin arasında ise müzakereler halen sürüyor. Metal ürünlerine dönük talebin bir süre daha durağan kalması bekleniyor. Buna bağlı olarak metal fiyatları da bir süre daha durağan kalacak. Türkiye’ye açıklanan ilave tarife oranı değerlendirildiğinde ABD pazarında avantajlar sınırlı kalacak. Faiz indirimi ve TL’nin değer kaybı genel olarak ihracata olumlu katkı sağlayacak.” ifadeleri kullanıldı.

DÜNYA VE AVRUPA METAL SANAYİ DARALMA BÖLGESİNDE KALDI

Temmuz ayında yaşanan ekonomik, ticari ve jeopolitik gelişmelerin ve beklentilerin oluşturduğu koşullar içinde küresel metal sanayinde faaliyetler yine baskı altında kalmaya devam etti. Küresel metal sanayi üretim PMI verisi 47,2 puandan 49,9 puana yükseldi ve üretimde daralma önemli ölçüde yavaşladı. Alınan siparişler PMI verisi ise 47,0 puandan 47,7 puana yükseldi.

Avrupa metal sanayi PMI verileri yeni yılın ilk çeyrek döneminde toparlanma çabası içinde olmuş, ancak ikinci çeyrekte toparlanma çabası zayıflamıştı. Üçüncü çeyrekte ise yeniden toparlanma çabaları görüldü. Ağustos ayında Avrupa metal sanayi üretim PMI verisi 47,3 puandan 46,9 puana inerken, alınan siparişler PMI verisi ise 46,0 puandan 47,2’ye puana çıktı. Raporda Avrupa’daki metal sanayi ağustos verilerinin daralmanın sürdüğüne işaret ettiği belirtilirken, ABD’nin yüksek tarifelerinin AB metal sanayini olumsuz etkileyeceği kaydedildi.

BEKLENTİ ENDEKSİ NE DİYOR?

Her ay yapılan beklenti anketi ile oluşturulan ve yurtiçi ve yurtdışı beklentileri yansıtan beklenti endeksi ağustos ayı sonuçlarına göre ihracat pazarlarında ve talepte toparlanma işaretleri henüz zayıf görülüyor.

Ağustos ayı beklenti endeksinin genel sonuçlarına göre, alınan ihracat siparişleri ağustos ayında sınırlı ölçüde geriledi ve pazarlarda durağanlık devam etti. Tarifelerin netleşmesi ile belirsizlikler azalmaya başlarken, Ağustos ayında alıcıların fiyat baskısı ve fiyat indirim talepleri devam etti. Metal fiyatları da sınırlı ölçüde yükseldi. Bu koşullarda ağustos ayında alınan siparişlerde ihracat birim fiyatları geriledi.

Sipariş alınan müşteri sayısı yeniden sınırlı ölçüde azalırken, Türkiye’ye dönük alternatif tedarik arayışları durağanlaştı. Alınan ihracat siparişlerindeki kar marjları halen küresel rekabetin baskısı altında bulunuyor.

Yurtiçinden alınan siparişler de ağustos ayında sınırlı ölçüde azaldı, sıkılaşma önlemleri iç talepte yavaşlamaya neden oldu. Üretim ağustos ayında sınırlı ölçüde azalırken, alınan siparişlerdeki düşüş üretimi sınırladı.