Metal endeksteki yükseliş umut verdi, Türkiye güvenli tedarikçi özelliği ile öne çıkmaya devam etti

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) tarafından hazırlanan “TR-METALENDEKS Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi” temmuz ayı sonuçları açıklandı. Haziran ayında Kurban Bayramı nedeniyle çalışılan iş günü sayısındaki düşüş ve İsrail-İran gerginliği başta olmak üzere yaşanan jeopolitik gelişmeler nedeniyle gerileyen TR-METALENDEKS, temmuz ayında ise miktar ve değer olarak önemli bir artış gösterirken, birim değer olarak ise sınırlı artış yaşandı. Temmuz ayında pazarlarda tarifeler ve ticaret müzakerelerinin belirsizlikleri devam etmesine karşın miktar endeksi haziran ayında 113,02 puan iken temmuz ayında 137,97 puana yükseldi. Değer endeksi de miktardaki önemli artışa bağlı olarak 143,69 puandan 176,11 puana çıktı.

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB), “TR-METALENDEKS Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi” temmuz ayı sonuçlarını açıkladı. Raporun sonuçlarına göre, küresel pazarlarda temmuz ayı boyunca ticaret müzakereleri etkili ve belirleyici olurken, müzakerelere ilişkin belirsizlikler pazarları olumsuz etkiledi. Tarifelerin yarattığı belirsizlik ortamı ile bazı ülkeler için temmuz ayı içinde netleşen tarife oranları sanayi faaliyetlerini olumsuz etkiledi.

Metal fiyatları temmuz ayında müzakere iyimserlikleri ile önce yükselirken, ayın son günlerinde metal fiyatlarında sert düşüşler yaşandı. Özellikle bakır fiyatları ayın son günü sert bir düşüş gösterirken, alüminyum ve çelik fiyatları ise ay boyunca durağan ve zayıf kaldı. Temmuz ayında Ukrayna odaklı olarak ABD ile Rusya arasında gerginlikler de arttı.

Temmuz ayında Avrupa merkez bankası ile ABD merkez bankası faiz oranlarında değişikliğe gitmezken, 1 Ağustos tarihinde açıklanan nihai tarife oranları ise merkez bankalarını rahatlattı. Muhtemelen eylül ayından itibaren faiz oranlarındaki düşüşün yeniden başlaması bekleniyor.

METAL ENDEKSTE HIZLI YÜKSELİŞ

Bu küresel koşullara rağmen, haziran ayında Kurban Bayramı nedeniyle çalışılan iş günü sayısındaki düşüş ve İsrail-İran gerginliği başta olmak üzere yaşanan jeopolitik gelişmeler nedeniyle gerileyen TR-METALENDEKS miktar ve değer olarak bir önceki aya göre önemli artış gösterdi. Türkiye de güvenli tedarikçi özelliği ile öne çıkmaya devam etti.

Miktar endeksi haziran ayında 113,02 puan iken temmuz ayında 137,97 puana yükselirken, değer endeksi de miktardaki önemli artışa bağlı olarak yükseliş gösterdi. Temmuz ayında değer endeksi 143,69 puandan 176,11 puana çıktı ve 2024 temmuz ayının da önemli ölçüde üzerinde gerçekleşti.

Metal sanayi ihracat birim değer endeksi ise temmuz ayında sınırlı ölçüde yükseldi. Endeks haziran ayında 127,14 puan iken temmuz ayında 127,65 puan oldu.

Temmuz ayında dünya metal fiyatları sınırlı ölçüde yükselirken, ihracat pazarlarında fiyatların düşürülmesi baskısı devam etti. İhracat birim fiyatları bu gelişmeler içinde sınırlı ölçüde artarken, ortalama birim fiyatları haziran ayında 4,75 dolar/kg iken temmuz ayında 4,77 dolar/kg olarak gerçekleşti.

Öte yandan yurtiçinde yaşanan finansal şokların ardından Merkez Bankası’nın aldığı ilave sıkılaşma önlemlerinin sınırlayıcı etkileri temmuz ayında da görüldü. İç talepte yavaşlama ve sanayide zayıflama sürdü, konkordatolarda belirgin bir artış yaşandı. Temmuz ayı özellikle sanayi kesimi için sıkıntılı geçerken, ilave sıkılaşma önlemleri sonuç vermeye başladı. Dövize olan talep azaldı, TL varlıklara yeniden dönüş başladı. Buna bağlı olarak merkez bankası döviz rezervleri yeniden artmaya başladı.

Bu yurtiçi koşulları içinde TCMB politika faiz oranlarında 300 baz puan indirime giderken, enflasyondaki gerilemeye bağlı olarak TCMB’nin faiz indirimlerine devam etmesi bekleniyor. Bu indirimle kredi faiz oranları da yıllık bileşik yüzde 57 seviyesine kadar inmiş olmakla birlikte halen çok yüksek seyrine devam ediyor.

AVRUPA’DA SANAYİ PMI İKİ YILIN ZİRVESİNDE

Küresel sanayi PMI verisi temmuz ayında 50,3 puandan 49,7 puana düşerken, daralma bölgesine geçti. Çin ve ABD’de sanayi PMI verileri haziran ayının altında ve daralma bölgesinde gerçekleşti. AB’de sanayi PMI verisi ise haziran ayına göre arttı ve 49,8 puan ile son 2 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

Türkiye’de temmuz ayında İSO Sanayi PMI verisi 45,9 puana düşerek daralma bölgesinde kaldı ve son 32 ayın en düşük seviyesine indi.

Temmuz ayında yaşanan ekonomik, ticari ve jeopolitik gelişmelerin ve beklentilerin oluşturduğu koşullar içinde küresel metal sanayinde faaliyetler baskı altında kaldı. Küresel metal sanayi üretim PMI verisi 47,8 puandan 47,2 puana indi, üretimde daralma yavaşlayarak sürdü. Alınan siparişler PMI verisi ise 46,7 puandan 47,0 puana yükseldi.

Avrupa metal sanayi PMI verileri yeni yılın ilk çeyrek döneminde toparlanma çabası içinde olurken, ikinci çeyrekte toparlanma çabası zayıflamıştı. Üçüncü çeyrek ilk ayında Avrupa metal sanayi üretim PMI verisi 46,9 puandan 47,3 puana çıktı. Alınan siparişler PMI verisi ise 45,0 puandan 46,0 puana yükseldi. Avrupa’daki metal sanayi temmuz verileri daralmanın sürdüğüne işaret ederken, ABD’nin yüksek tarifeleri de AB metal sanayini olumsuz etkileyecek.

SİPARİŞLER SON ÇEYREKTE HAREKETLENEBİLİR   

Küresel pazarlarda ABD’nin tarifelerinin belirleyici olmaya devam edeceği ifade edilen raporda, “ABD 1 Ağustos tarihi itibariyle nihai tarifeleri belirledi. ABD ile Çin arasında ise müzakereler sürüyor. Küresel pazarlarda tarifelerin netleşmesiyle belirsizlikler azalacak, bununla birlikte siparişler son çeyrekte hareketlenebilir. Metal fiyatlarında zayıflama beklenirken, fiyatlarda dalgalanmalar olabilir. Türkiye’ye açıklanan ilave tarife oranı değerlendirildiğinde ABD pazarında avantajlar sınırlı kalacak. TL’nin değer kaybı ise genel olarak olumlu katkı sağlayacak.” denildi.

TOPARLANMA İŞARETLERİ GÖRÜLMÜYOR

Her ay yapılan beklenti anketi ile oluşturulan beklenti endeksi temmuz ayı sonuçlarına göre, ihracat pazarlarında ve talepte toparlanma işareti henüz görülmüyor. Temmuz ayı beklenti endeksinin genel sonuçlarına göre, alınan ihracat siparişleri temmuz ayında sınırlı ölçüde geriledi ve pazarlarda durağanlık devam etti. Ticaret müzakereleri belirsizliği sürerken, ihracat siparişleri farklı yönlerde etkilendi. Temmuz ayında alıcıların fiyat baskısı ve fiyat indirim talepleri devam etti, metal fiyatları sınırlı ölçüde yükseldi. Bu koşullarda temmuz ayında alınan siparişlerde ihracat birim fiyatları geriledi.

Sipariş alınan müşteri sayısı yeniden sınırlı ölçüde azalırken, Temmuz ayında Türkiye’ye dönük alternatif tedarik arayışları durağanlaştı. Alınan ihracat siparişlerindeki kar marjları halen küresel rekabetin baskısı altında kalmaya devam ederken, kar marjlarında düşüş çok yavaşladı.

Yurtiçinden alınan siparişler de temmuz ayında sınırlı ölçüde azaldı. Rapora göre beklenti endeksinden diğer öne çıkan unsurlar şöyle sıralandı:

“İlave sıkılaşma önlemleri iç talepte yavaşlamaya neden oldu. Üretim temmuz ayında sınırlı ölçüde azaldı, alınan siparişlerdeki düşüş, üretimi sınırladı. Türk lirası cinsinden üretim maliyetlerinde artışlar temmuz ayında devam etti. Kur artışları etkili oldu, ham madde ve girdi stokları bir önceki aya göre değişmedi. Temmuz ayında yurtiçi ve ihracat siparişlerinin oluşturduğu ihtiyaca bağlı olarak ham madde ve girdi stokları durağan kaldı. Nihai ürün stokları ise temmuz ayında sınırlı ölçüde azaldı.”