Metal ihracatında mart ayı iyi geçti, tüm göstergeler yükseliyor

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) tarafından hazırlanan “TR-METALENDEKS Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi” mart ayı sonuçları açıklandı. ABD’nin koyduğu yeni tarifeler nedeniyle global pazarlarda büyük bir belirsizlik yaşanmasına ve Avrupa’daki durgunluğa karşın TR-METALENDEKS, ocak ve şubattan sonra mart ayında da değer ve birim değer olarak yükselmeyi başardı. Metal sanayi ihracat değer endeksi 151,7 puandan 168,94 puana çıkarken, metal sanayi ihracat birim değer endeksi de şubat ayında 123,0 puan iken mart ayında 125,19 puana tırmandı. Geçtiğimiz ay miktar endeksi de şubattaki 123,3 puandan 134,95 puana yükseldi ve yönünü tekrar yukarı çevirdi.

Türkiye metal sanayi ihracatında önemli bir gösterge olan ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) tarafından hazırlanan “TR-METALENDEKS Türkiye Metal Sanayi İhracat Endeksi”nin mart ayı sonuçları açıklandı. Ocak ve şubat aylarındaki artışın ardından Mart ayında da ihracat değer ve birim değer endekslerinde bir artış görüldü. Avrupa’daki durgunluğun devam etmesinin yanında ABD’de açıklanan yeni vergilerin yarattığı büyük belirsizliğe karşın bu artışın önceki aylara göre çok daha yüksek olması ise sektörün geleceği açısından umut verdi.

BİRİM FİYATLAR, DEĞER VE MİKTAR ARTTI

Metal sanayi ihracat miktar endeksi şubat ayında 123,3 puan iken mart ayında 134,95 puana yükseldi. Dünya metal fiyatlarındaki yükselişle birlikte ihracat birim fiyatlarındaki yükselişin de etkisi ile metal sanayi ihracat değer endeksi mart ayında önemli ölçüde yükseldi ve 151,7 puandan 168,94 puana çıktı. Benzer şekilde metal sanayi ihracat birim değer endeksi de şubat ayında 123,0 puan iken mart ayında 125,19 puana tırmandı. İhracat ortalama birim fiyatları ise, şubat ayında 4,60 dolar/kg iken mart ayında 4,68 dolar/kg olarak gerçekleşti.

Metal ihracatı yeni yılın üçüncü ayında miktar, birim fiyat ve değer artışları sağlarken, ilk çeyreğin geneline bakıldığında talep tarafında durgunluğun sürdüğü ve ihracat pazarlarının durağan kaldığı görüldü. Bunun yanında ABD’nin uygulayacağı tarifelere ilişkin olarak mart ayında büyük belirsizlikler yaşandı, ABD doları da euro karşısında değer kaybetmeye başladı.

MART AYINA TARİFE KAOSU DAMGA VURDU

İDDMİB tarafından yapılan değerlendirmeye göre, küresel ekonomide ve ihracat pazarlarında mart ayında önemli bir tarife kaosu yaşandı. 2 Nisan’da açıklanan nihai tarifeler öncesi mart ayı boyunca belirsizlikler görüldü ve metal fiyatları mart ayı boyunca genel olarak yükseliş yönünde hareket etti. Yurtiçinde ise önemli bir finansal şok yaşanırken Türk lirasında sert değer kayıpları oluştu ve ABD doları 41,4 TL seviyesine kadar yükseldi. Yaşanan bu hareketliliğin ardından Merkez Bankası parasal sıkılaşmayı artırarak önlem alırken, TL faiz oranları yükseldi, ticari kredi faiz oranları da yıllık bileşik yüzde 60 seviyesine çıktı. Diğer yandan bayram tatilinin uzaması ihracat için sınırlayıcı bir etki yarattı.

ABD geçtiğimiz ay alüminyum ve çelik ithalatına da yüzde 25 vergi koyarken, bakır için de inceleme süreci başlattı. Ancak bu vergiler, zayıf talep nedeniyle metal fiyatlarında henüz önemli bir artış yaratmadı, sadece sınırlı artışlar gerçekleşti.

MÜZAKERE SÜRECİ ETKİLİ OLACAK

Yılın ikinci çeyreğine bakıldığında ise ana belirleyicinin ABD’nin uygulamaya koyduğu yeni tarifeler olması bekleniyor. ABD ile Çin arasındaki tarife savaşının giderek artan bir tonda devam etmesi belirsizlik yaratıyor. Diğer ülkelere uygulanan tarifelerin de genel beklentilerin üzerinde gelmesi piyasalarda ciddi bir dalgalanma yaratırken, bundan sonraki süreçte birçok ülkenin tarifeler üzerinde ABD ile müzakerelere başlaması bekleniyor. Bu müzakerelerden gelecek haberler piyasalar üzerinde etkili olmaya devam edecek.

Yaşanan gelişmelerin ardından büyük merkez bankaları da resesyon ve enflasyon riskleri arasında kaldı. Metal fiyatlarında ikinci çeyrekte yaşanan sert düşüşler fiyatlarda da belirsizlik yaratmaya devam ediyor. İDDMİB raporuna göre, bu belirsizlik ortamında Türkiye’de ihracat endekslerinde kalıcı toparlanma için bir süre daha beklenmesi gerekiyor.

PMI VERİLERİ NE DİYOR?

Mart ayında yaşanan ekonomik, ticari ve jeopolitik gelişmelerin ve beklentilerin oluşturduğu koşullar içinde küresel metal sanayinde faaliyetlerin durağanlaştığı görüldü. Küresel metal sanayi üretim PMI verisi 48,2 puandan 48,0 puana inerken, üretimde daralma devam etti. Alınan siparişler PMI verisi ise 48,3 puandan 48,9 puana çıktı.

Avrupa metal sanayi PMI verileri yeni yılın ilk çeyrek döneminde toparlanma çabası içerisinde görülüyor. Avrupa metal sanayi üretim PMI verisi 46,3’ten 47,8’e çıkarken, alınan siparişler PMI verisi ise 44,9 puan ile değişmedi. Avrupa’daki metal sanayi mart verileri, daralmanın yavaşladığına işaret etti.

BEKLENTİ ANKETİNE GÖRE HENÜZ TOPARLANMA İŞARETİ YOK

Her ay yapılan beklenti anketi ile oluşturulan beklenti endeksi mart ayı sonuçlarının da ihracat pazarlarında tarife belirsizliğini yansıttığı görülüyor. İhracat pazarlarında ve talepte toparlanma işareti henüz görülmezken, yurtiçinde ise geçtiğimiz ay yaşanan finansal şok ile alınan yeni sıkılaşma önemlerinin etkileri görülmeye başlandı.

Mart ayı beklenti endeksinin genel sonuçlarına göre, alınan ihracat siparişleri mart ayında çok sınırlı düşüş gösterdi. Pazarlarda durağanlık devam ederken, korumacılık önlemlerinin uygulanmaya başlanması ile belirsizlikler de arttı. Bunun yanında mart ayında alıcıların fiyat baskısının ve fiyat indirim taleplerinin devam ettiği görüldü.

Metal fiyatlarındaki sınırlı ölçüde yükselişle birlikte yine mart ayında alınan siparişlerde ihracat birim fiyatları yükselişe geçti. Sipariş alınan müşteri sayısındaki genel daralma eğilimi yavaşlarken, sınırlı düşüş devam etti. Alınan ihracat siparişlerindeki kar marjları, artan küresel rekabetin baskısı altında kalırken, kar marjlarındaki düşüş yavaşladı. Alınan ihracat siparişlerindeki tahsilat süreleri de mart ayında sınırlı ölçüde uzadı.

Yurtiçinden alınan siparişler mart ayında yavaşlayarak düşerken, ekonomideki sıkılaştırma politikalarının yanı sıra mart ayında yaşanan finansal şok ve uzun tatilini etkileri görüldü. Öte yandan üretim mart ayında sınırlı ölçüde azalırken, alınan siparişlerdeki düşüşün üretimi sınırladığı görüldü.

Türk lirası cinsinden üretim maliyetlerinde artışlar mart ayında yavaşlayarak sürerken, ham madde ve girdi stokları bir önceki aya göre çok sınırlı artış gösterdi. Mart ayında yurtiçi ve ihracat siparişlerinin oluşturduğu ihtiyaca bağlı olarak ham madde ve girdi stokları durağanlaştı, nihai ürün stokları şubat ayından sonra da mart ayında da sınırlı ölçüde arttı.