Nedenleri ve başa çıkma yolları

Travmatik olaylar insanların hayatında derin izler bırakabilir. Bu tür olayların yıldönümleri yaklaştığında, bireyler bilinçli ya da bilinçsiz şekilde geçmişte yaşadıkları acıyı yeniden hissedebilirler. Yıldönümü tepkisi olarak bilinen bu durum, travmatik olayların yıl dönümlerinde yoğun duygusal ve fiziksel belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.

Yıldönümü tepkisi nedir, neden ortaya çıkar?

Yıldönümü tepkisi, geçmişte yaşanan bir travmanın yıldönümünde veya öncesinde bireyin yoğun duygusal, zihinsel ve fiziksel reaksiyonlar göstermesidir. Kayıplar, kazalar, doğal afetler, saldırılar veya sağlık sorunları gibi olaylar sonrasında görülebilir. Travmanın üzerinden yıllar geçse bile, vücut ve zihin bu tarihi hatırlayarak geçmişteki korku ve kaygıyı yeniden yaşayabilir.

Yıldönümü etkisine neden olabilecek travmatik olaylar arasında;

• Bir ebeveyni kaybetmek
• Bir ölüm yıldönümü
• Çocukluk travması
• Cinsel travma
• Araba kazaları
• İhanet
• Travmatik doğum
• Düşükler (gebelik durumunda)
• Terör saldırıları
• Doğal afetler
• Kanser veya ciddi bir sağlık teşhisi
• Boşanma
• Pandemi gibi durumlar yer alabilir.

Bu tür olayların ardından, kişi bilinçli olarak olayı düşünmese bile beden ve zihin belirli tarihlerde otomatik olarak travmayı hatırlayabilir. Beden ve zihin travmayı hatırladığı için, insanlar hayatları boyunca acı verici veya hayat değiştiren olaylara tepki vermeye devam edebilir.

Yıldönümü tepkisi, her bireyde farklı belirtilerle ortaya çıkabilir. En yaygın belirtiler arasında:

• Hüzün, depresyon veya çökkünlük
• Öfke, hayal kırıklığı ve kızgınlık
• Endişe ve panik ataklar
• Umutsuzluk ve suçluluk duygusu
• Geçmişi yeniden yaşama hissi
• Baş ağrısı, mide ağrısı ve kas gerginliği
• Yorgunluk ve enerji kaybı
• Uyku sorunları
• Kalp çarpıntısı, nefes darlığı
• Travma ile ilgili rahatsız edici anılar (flashbackler)
• Konsantrasyon güçlüğü ve dikkat dağınıklığı
• Karar verme zorluğu ve zihinsel yorgunluk yer alabilir.

Bireyler bu belirtileri olayın yıldönümüne yaklaşırken daha yoğun hissedebilir. Özellikle travma sonrası stres bozukluğu olan kişilerde bu belirtiler daha şiddetli olabilir.

Yıldönümü tepkisiyle nasıl başa çıkılır?

Travmatik bir olayın yıldönümü yaklaşırken birtakım önlemler almak ve bazı yöntemleri denemek faydalı olabilir:

Kendinizi hazırlayın

Önceden bu dönemin zor geçebileceğini kabul etmek ve destek planı oluşturmak kritik bir öneme sahip. Sizi destekleyen kişilerle konuşmak, terapi almak veya özel bir ritüel belirlemek süreci daha yönetilebilir hale getirebilir.

Olayı anın

Çözülmemiş keder, yıldönümü tepkisini şiddetlendirebilir. Bazı insanlar, olayı bir ritüel, tören veya hatta bir hayatta kalma kutlamasıyla anmanın faydalı olduğunu düşünür. Olay ve duygularınız hakkında yazmak veya düşünmek fayda sağlayabilir. Ayrıca kaybedilen bir kişiyi anmak, yardım kuruluşlarına bağış yapmak veya bir günlük tutmak gibi ritüeller, kişinin sürecin daha sağlıklı yönetilmesine yardımcı olabilir.

Bir arkadaşınız veya aile üyenizle konuşun

Travmatik olayların yıldönümleri zorlayıcı olabilir, ancak bu süreçte yalnız olmadığınızı hatırlayın. Güvendiğiniz bir arkadaşınız veya aile üyenizle duygularınızı paylaşmak, duygusal sürecinizi anlamlandırmanıza ve destek almanıza yardımcı olabilir. Çevrenizdeki insanlara önceden nasıl destek olabileceklerini söylemek faydalı olabilir. Yıldönümü yaklaştığında kendinizi izole etmek cazip bir fikirmiş gibi gelebilir, ancak bu genellikle durumu daha da zorlaştırabilir.

Olayı yaşamış diğer kişilerle duygularınızı paylaşın

Benzer bir travmatik deneyimi yaşamış insanlarla konuşmak hem rahatlatıcı hem de onaylayıcı bir his yaratabilir. Aynı travmayı yaşamış kişiler arasında güçlü bir bağ oluşur. Bu nedenle, diğer hayatta kalanlarla vakit geçirmek, olayı tekrar anlatmak zorunda kalmadan rahatlamanıza yardımcı olabilir.

Travmaya dair bilgilere maruziyetinizi sınırlayın

Özellikle küresel çapta etkileri olan travmatik olaylara dair sürekli hatırlatmalara maruz kalmak zorlayıcı olabilir. Bu nedenle, olayın yıldönümü öncesinde ve sonrasında ekran sürenizi azaltmak ve sürekli haberlere maruz kalmaktan kaçınmak faydalı olabilir.

Ne kadar yol katettiğinizi hatırlayın

Geçmişte yaşadığınız zorluklara rağmen ne kadar ilerlediğinizi düşünmek, iyileşme sürecinize katkı sağlayabilir. En zor deneyimler bile hayatınızda olumlu değişikliklere yol açabilir. Günlüğünüze göz atarak ya da güvendiğiniz biriyle konuşarak zaman içinde nasıl güçlendiğinizi fark edebilirsiniz.

Tepkilerinizin normal olduğunu hatırlayın

Travmatik bir olayın yıldönümü yaklaşırken endişeli, korkmuş, üzgün veya huzursuz hissedebilirsiniz. Vücudunuz bu süreçte kendini tehdit altında hissedebilir veya stres altında kalabilir. Ancak, bu duyguların geçici olduğunu hatırlamak önemlidir. Kendinize şu cümleyi söyleyin: “Bu sadece adrenalin. Güvendeyim.”

Kendinize zaman tanıyın

Yıldönümü tepkisiyle başa çıkarken kendinize karşı şefkatli yaklaşın. Travmalar bir anda ortadan kaybolmaz ve iyileşme zaman alır. Kendinize yas tutmak, duygularınızı hissetmek ve süreç içinde ilerlemek için alan tanıyın.

Travmatik bir olayın yıldönümü civarında bazı belirtiler yaşamak normaldir. Ancak, bu belirtiler günlük yaşamınızı ciddi şekilde etkiliyorsa, profesyonel destek almayı düşünebilirsiniz.

Kaynak: choosingtherapy.com

İlginizi çekebilir: Zaman, her acının ilacı mıdır?