RTX 5000 Kablo Erime Sorunlarıyla İlgili Tüm Detaylar

Tekrar iki yıl öncesine geri dönüyoruz. Geçtiğimiz nesilde, RTX 4000 Serisi ekran kartlarıyla birlikte güç bağlantılarında ciddi erime sorunları meydana gelmişti. O dönemde birçok şey yazılıp çizildi. Aradan yaklaşık iki yıl geçti, aynı senaryoları tekrardan yaşıyoruz.

RTX 5000 Serisi sırayla piyasaya sürülmeye devam ederken, kullanıcılar birer birer GeForce RTX 5090 ve GeForce RTX 5080 kartlarda meydana gelen erime sorunlarını raporluyor. Ekran kartlarına güç sağlayan 2VHPWR/12V-2×6 kabloların GPU yuvası içinde eridiğine dair paylaşımlar gelmeye devam ediyor.

NVIDIA, geçmişte düzeltilen ve yeniden tasarlanan 12V-2×6 konnektör sayesinde kullanıcıların aynı sorunları yaşamayacağından emindi. Ancak umulduğu gibi olmadı. Kullanıcılar da doğal olarak yaşanan ikinci vakalar nedeniyle sesini yükseltmeye başladı.

YouTube kanalı BuildZoid ve bir Intel mühendisinin viral olan Reddit gönderisinde yanma sorunları ele alındı. BuildZoid, şirketin şönt (paralel devre çalışan) dirençler gibi güvenlik düzenlemelerini kartlarından nesilden nesile sürekli olarak kaldırdığını ve bunun da yüksek yanma riskine ve diğer tehlikelere katkıda bulunduğunu iddia ediyor.

Bazı üreticiler, eriyen RTX 5090 problemlerinin tekrarlanmaması için önlemler almaya başladı. MSI, bilgisayar üreticilerine kolaylık sağlamak ve konnektörün ekran kartına tam olarak oturduğunu bilmelerini sağlamak için 16 pinli güç adaptörüne sarı uçlar yerleştirdi. Zotac ise güç kablosunun ekran kartına tam olarak oturup oturmadığını gösteren ve oturmamışsa açılmasını engelleyen bir Safety Light özelliği uyguladı.

Bu önlemler sayesinde, en azından gevşek bağlantı nedeniyle ortaya çıkan erime sorunları çözülecektir. Öte yandan, eğer her şey elektrik akımının eşit olmayan şekilde bölünmesiyle ilgiliyse daha derin sorunlar var demektir.

Dirençlerin Kaldırılması

GPU’lardaki şönt dirençler kablodan gelen güç akışını izlemekten sorunlu, bu sayede aşırı yüklenme olmaması sağlanıyor. RTX 3000 (Ampere) ve önceki ekran kartlarında akımı ölçen birden fazla şönt direnç bulunurken, her bir güç bağlantısındaki güç çekimi düzenlenerek yükün dengelenmesi mümkün hale geliyor.

Aşağıda BuildZoid tarafından gösterildiği gibi, 8 pin ve 6 pin güç bağlantıları kullanan kartlarda her giriş için bir şönt direnç kullanılmakta. NVIDIA, RTX 3000 Serisinde 12V konnektörünü üç paralel 12V kaynağı olarak ele almış ve tek bağlantıdaki kablolar boyunca güç çekimini düzenlemeye izin vermiş.

Daha yeni RTX 4000 ve RTX 5000 Serisi kartlarda ise aynı bloğa giren iki şönt dirençle küçülmeye gitmiş. Bu, iki direnç olsa bile her ikisinin de GPU tarafından aynı girişte ve aynı fazda alındığı, dolayısıyla GPU’nun bağlantı boyunca akışı ölçemeyeceği anlamına geliyor. Bağlantıda bir ile beş kablo arasında koparsa, kart farkı algılayamıyor.

12VHPWR bağlantısının maksimum sağladığı güç 600W. Beş iç kabloya kadar kırılmış bir kablo, her biri 100W çeken altı kablodan 600W çeken bir kabloya geçebilir ve bu da büyük bir soruna yol açabilir. Kartın farkı anlamak için hiçbir güvenlik aracı yok, iş yangın çıkartmaya kadar gidebilir.

İlginç şekilde, RTX 5090 Founders Edition modeli yalnızca bir şönt dirence indirgenerek bu potansiyel riski daha da artırmakta. ASUS ROG Matrix 4090 ve Astral 5090 gibi bazı kartlar, tüm pinlerin birleştirilmesinden önce ikinci bir şönt direnç bankasına sahip. Yine aynı darboğaz devam ediyor ve arıza durumunda güç çekişi uygun şekilde düzenlenemiyor, ancak Founders Edition’a göre durum daha iyi. Ayrıca kart bir felaket meydana gelmeden önce kullanıcılara bir uyarı gönderebiliyor.

Pin Yapısı

Intel elektrik mühendisi olduğunu iddia eden Reddit kullanıcısı Affectionate-Memory4, üst düzey kartların neden güç bağlantısında yanmaya devam ettiğine dair açıklamaya biraz daha derinlik katıyor. Mühendis, şönt dirençlerin eksikliğine ek olarak 16 pinli 12V bağlantının tüm pinlerinin sürekli olarak amper kapasitelerinde çalıştığını ve nefes alma alanı olmadığını, yani atmosferik koşullardaki en ufak bir değişikliğin arızaya yol açabileceğini söylüyor.

Standart 8 pin ve 6 pin güç bağlantıları, nominal değerlerinden çok daha fazlasını taşıyacak şekilde üretilmekte. 8 pinli bir bağlantı, tüm pinler boyunca 12,5A akım taşıyacak şekilde derecelendiriliyor ve her bir pin minimum 9A güç taşıyabiliyor. Ayrıca birçok PSU geliştiricisi 10A’e kadar aktarım yapabilen daha kaliteli çözümler de kullanmakta. Yani 12V kablolarından yalnızca ikisi çalışan 8 pinli bir bağlantı, son derece düşük riskle gerekli 150W’lık bir bağlantıya uygun şekilde güç sağlayabiliyor.

6-pinli bağlantılar daha da güçlü. Pinlerden 2 veya 3’ü 12V güç taşıyor, minimum 9A spesifikasyonunda 75W’lık 6-pinli bir bağlantının tek bir 12V pini, tam kapasitedeki tüm 12VHPWR bağlantısından daha fazla hata payına sahip. Özetle, 8 ve 6-pin bağlantıların çok daha güvenli şekilde, hatta aşırıya kaçacak şekilde üretildiğini söyleyebiliriz. Bu nedenle sorunlu bir kabloda bile ciddi hasar riski yok denecek kadar az.

12VHPWR standardı aynı hata payına yakın olacak şekilde bile inşa edilmemiş. 12VHPWR için kullanılan mikro-fit konnektörler yalnızca 8,5A veya 9A çeşitlerinde bulunabilir, bu da 600W 12VHPWR konnektör için yeterli değil. 6-pin 12V güç çektiğinde her pinin 8,33A taşıması beklenir. Yani 8,5A pinlerin sınırına yaklaşılıyor ve korkutucu derecede olan 9A pin değerlerine de yakın. Hiçbir sorunu olmayan bir kablo kullanıldığında en iyi senaryo bu şekilde. 600W’lık güç çekildiğinde 8,5A pinlere aşırı güç yüklenmesi için sadece 0,16A kalıyor.

12VHPWR standardında aslında sistem başlangıcında izin verilen maksimum güç çekimi 375W olarak belirtiyor, 600W’a yalnızca yazılım yapılandırmasının ardından çıkılabiliyor. 375W, sorunlar ortaya çıkmadan, çok daha hafif arıza marjlarına izin veriyor. Eğer varsa iki 12VHPWR kablolu bir GPU daha sorunsuz çalışacaktır.

Kablo Üreticisinden Açıklama: 2025 Öncesi Kablolardan Uzak Durun

Üçüncü taraf güç kaynağı kablosu üreticisi Moddiy, RTX 5000 kullanıcılarını 2025’ten önce üretilen eski 12VHPWR özel kablolarını kullanmamaları konusunda uyardı. Destek sayfasında, 2025 yılında üretilen tüm kablolarının RTX 5000 için onaylandığı, 2024 ve daha önceki kabloların ise farklı olduğu belirtiliyor.

Moddiy’nin 2025 kabloları, başta RTX 5090 ve RTX 5090D olmak üzere yeni Blackwell kartların yüksek güç gereksinimleriyle başa çıkabilecek şekilde üretilmekte. Yeni kabloların, geliştirilmiş terminal ve konnektör muhafaza malzemelerinin yanı sıra daha kalın teller gibi “önemli geliştirmelere” sahip olduğu vurgulanıyor. Bu değişiklikler ek bir güvenlik tamponu sağlamak ve kazaları önlemek üzere uygulandı.

Ayrıca “yeni” denilen ürünler en son 12V-2×6 spesifikasyonuna göre üretilmiş. 2024’te veya daha önce üretilen eski kablolar orijinal 12VHPWR standardına dayanıyordu. Destek sayfasında Moddiy’nin ürettiği RTX 5000 destekli yeni kabloların bir listesi de mevcut. Yeni kablo, ATX 3.1 ve PCIe 5.1 desteği, 675W güç değeri ve 12V-2×6 özellikleriyle tam teşekküllü olarak geliyor.

Yükseltilmiş 12V-2×6 güç özelliğine sahip kablolar, diğerlerinden farklı olarak “H++” takma adına sahip. “H+” tanımlamasına sahip kablolar, eski 12VHPWR güç özellikleri göz önünde bulundurularak tasarlanmış.

Yeni adaptör kablosunun bir tarafında tek 12V-2×6 konnektöründe birleşen üç adet 8 pinli giriş konnektörü bulunuyor. Bu kablo, özel 12V-2×6 bağlantısı olmayan eski güç kaynakları için tasarlanmış.

12V-2×6 standardına geçiş (kablo tarafında), RTX 5090 gibi güce aç GPU’ların yüksek güç çekişinden kaynaklanan olası hasarları ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır. Aslında 12V-2×6 standardı yeni bir şey değil; NVIDIA, RTX 4000 Serisiyle birlikte ekran kartlarını 2023 gibi erken bir tarihte bu standarda geçirmeye başladı. Buna rağmen halen problemlerin yaşanması gerçekten ilginç.

RTX 5090 ise ayrı bir dünya. Blackwell amiral gemisi tam 575W TDP değerine sahip. Çok yüksek güç çektiği için Moddiy gibiüreticiler kablolarda daha yeni 12V-2×6 standardını kullanmayı öneriyor.

RTX 5080 de Etkilenebiliyor

Dahası, amiral gemisinin kardeşi GeForce RTX 5080 ile ilgili haberler gelmeye başladı. Normal kullanım sırasında eriyen konnektörlerden muzdarip olan ASUS RTX 5080 ekran kartının görüntüleri Reddit‘te yayınlandı.

Ambitious_Ladder1320 isimli kullanıcı, bilgisayarında kırmızı bir uyarı ışığının yanıp söndüğünü fark etti. Buda pinlerin düzgün oturmadığı anlamına geliyordu. Kullanıcı, sorun yaşandığı esnada hem GPU hem de CPU kablolarının düzgün bağlandığını iddia etti.

Sonrasında bilgisayarı kapattılar ve GPU kablosunu yeniden bağladılar, uyarı ışığı kayboldu. Sorun çözülmüş gibi görünüyordu fakat ekran çözünürlüğü ve yenileme hızı düştü, ekran kartı PCIe x3 moduna geçti. Devamında bilgisayarı tekrar kapatmaya ve tüm kabloları yeniden bağlamaya karar verdiler. İşte o sırada ekran kartı güç konnektörünün PSU tarafında eridiğini ve GPU tarafının etkilenmediğini fark ettiler.

Bu senaryoda ASUS ROG Loki marka PSU kullanıyordu ki diğer durumlarla ortak bir nokta var. Bu bağlamda, aynı güç kaynağının erime sorunları yaşayan diğer bazı kullanıcılar tarafından da kullanıldığı bildiriliyor.

Gördüğümüz şey PSU ile ilgili bir sorun olsa da, eriyen kablo sorunu ROG Loki’ye özel değil. Bazı kullanıcılar aşırı ısınma sorunundan 12VHPWR ve ardından gelen 12V-2×6 bağlantısının sorumlu olduğunu söylüyor. Bu doğruysa ve sorun kablo tasarımından kaynaklanıyorsa, yeniden tasarım yapılması gerekebilir. Veya üreticiler farklı bir çözüm bulabilir.

Testler

RTX 5000 Serisiyle ilgili endişeler devam ediyor. Her şey konnektörü eriyen RTX 5090 Founders Edition’a ilişkin ilk raporla başladı. Olayın ardından Alman hız aşırtmacı ve bilgisayar meraklısı Der8auer bazı testler gerçekleştirdi. Yaptığı testler, RTX 5090 kablosunun tüm kablolarda eşit olmayan güç dağılımı nedeniyle bazı kablolarda 150C’ye kadar aşırı ısındığını ortaya koydu.

Eğer risk almak istemiyorsanız 12V-2×6 kablo kullanın. 12VHPWR ve 12V-2×6 fiziksel olarak birbiriyle uyumlu, kullanımda herhangi bir sıkıntı yok. Ancak bu kadar yüksek fiyatlı ekran kartları satın alıyorken güvenebileceğiniz bir kablo kullanın deriz.

Devam edelim, olumlu haberlerden de söz edelim. PC entegratörü Falcon Northwest, X’te yaptığı açıklamayla birlikte farklı güç kaynakları ve kablo türleri kullanarak birden fazla RTX 5090 Founders Edition yapısını test ettiklerini duyurdu. Yapılan testler sonrasında eriyen RTX 5090 FE güç bağlantı sorununun tekrarlanmadığı belirtildi.

Biraz önce söylediğimiz gibi: YouTuber Der8auer, RTX 5090 GPU’sunun kablolarından birinin 150 santigrat dereceye kadar aşırı ısındığını ve 22 amperlik bir akım çektiğini tespit etti. Yani 9,5 amperlik değerinin iki katından fazla. Bu durum, NVIDIA’nın RTX 4090’larda yaşanan kablo erimesi olaylarının artık yaşanmayacağını söyleyerek bize verdiği güvenceyle çelişiyor.

Bir başka YouTuber JayzTwoCents, RTX 5090 ekran kartıyla kullandığı 12VHPWR kablosunun RTX 4090’ında kullandığından çok daha sıcak çalıştığını söyledi. Kaydettiği sıcaklıklar standartlar dahilinde olsa da, bir kablonun diğerlerinden daha fazla güç çekmesinin yaygın bir sorun olup olmayacağını sorguladı.

Bir kullanıcı, sorunun kablo veya GPU bağlantısında olabileceği teorisini ortaya attı. Bunun nedeni ise RTX 5090 Founders Edition’ın dik açılı konektörünün altı voltaj telini tek bir pinde birleştirmesi. Yani GPU’nun voltaj yükünü tüm pinlere eşit şekilde dağıtmasının bir yolu yok. Elektrik akımı her zaman en az dirençli yolu izleyeceğinden, bağlantıdaki veya kablonun kendisindeki kusurlar aşırı ısınmaya ve ardından erimeye neden olmuş olabilir. Ancak bunu doğrulamak için kapsamlı testler gerekli.

RTX 4090 Vakaları Bile Halen Devam Ediyor

RTX 5090 GPU’lardaki kabloların eridiğine dair raporlar giderek artarken, önceki nesil RTX 4090’da bile iki yılın sonunda aynı vaka gözlemlendi. Yunan PC oyun sitesi Dark Side of Gaming, uzun süredir kullanılan RTX 4090 güç konnektörünü kontrol etti. Sonuç ne mi? Erimiş plastik ve açıkta kalan pinler ortaya çıktı.

Dark Side of Gaming, aynı RTX 4090 Founder’s Edition kartını iki yıl boyunca oyun testleri ve kıyaslamalar için kullandıklarını, 12VHPWR kablosunu test tezgahından çıkarıldığında bile karta takılı bıraktığını bildirdi. Bu güvenli kullanım senaryosunda dahi güç bağlantısındaki pinlerin etrafındaki plastik erimiş halde. RTX 4090 kablo girişinin fotoğrafı sağlanmadı lakin editör tarafından GPU’nun içindeki plastiğin kırılmasına neden olan bir erime olduğunu bildirildi.

Erimeye rağmen 12VHPWR kablosu hala tamamen çalışıyor. RTX 4090 ve RTX 5090 ile yapılan testlerde herhangi bir çökme ya da stabilite sorunu yaşanmadı. Bu iyi bir işaret olsa da, güç bağlantılarındaki en küçük erime bile can sıkıcı ve endişe verici.

Dark Side of Gaming, kablodan GPU’ya olan bağlantının kaya gibi sağlam, iyi emniyetli olduğunu ve iki yıllık test ömrü boyunca hiç çıkarılmadığını iddia ediyor. 12VHPWR kablosunun tasarımını oturtmak biraz zor olabilir, ancak donanımları inceleyen deneyimli bir kişinin bunu dikkate aldığını varsayıyoruz. Nihayetinde şu sonuç ortaya çıkıyor, geçmişte ortaya çıkan erime sorunları doğrudan kabloyu tam oturtmak veya yanlış takmakla ilgili değil.

Kablo üzerindeki 1. Pin’in eridiği birçok kez görüldü. Revize edilmiş “erimeye dayanıklı” 12V-2×6 kablolar bile söylenenlere göre erime tehlikesi yaratmaya devam ediyor. Meydana gelen yanma ve erime sorunları çoğunlukla bir performans düşüşüne veya kararlılık sorununa neden olmuyor. Bu nedenle bazı kullanıcılar belki erimelerin farkında bile değil.