Siber zorbalık, okula dönüş döneminde artan tehdit

Siber zorbalık, dijital odaklı toplumumuzda bir gerçektir, okula dönüş ile birlikte tehditler artar ancak çocuklar ve gençleri bu tehlikeye karşı korumanın yolları vardır

İyi ya da kötü, dijital dünya birçok yönden fiziksel dünyaya benziyor. Ne yazık ki bu, bazen çevrim dışı ortamda sıklıkla gördüğümüz kötü davranışların dijital ortamda da ortaya çıkmasına ve hatta daha da kötüleşmesine neden oluyor. 17 ülkeyi kapsayan 2023 Microsoft araştırmasına göre, “siber zorbalık ve taciz” dünya çapında ebeveynlerin en büyük endişesi ve ankete katılanların ortalama %39’unu meşgul ediyor. 

Bu durumun devam etmesine izin verilirse çocuklarınızın ruh sağlığı ve hatta fiziksel sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Bazı münferit vakalarda, kurbanlar için daha da trajik sonuçlara yol açmıştır. Bu nedenle, yeni dönemin kabul edilemez çevrimiçi davranışlarda yeni bir dalgalanmaya yol açmamasını sağlamak hepimizin görevidir. 

Yeni yıl, yine siber zorbalık mı? 

Yukarıda bahsedilen Microsoft araştırması, ebeveynlerin çocukların cinsel istismarı, dezenformasyon ve fiziksel şiddet tehditlerinden biraz daha fazla siber zorbalık konusunda endişeli olduğunu gösteriyor. Bu, Pew Research Center’ın ABD’deki gençlerin yaklaşık yarısının çevrimiçi tacize maruz kaldığını ve yaşça daha büyük kızların bu tacize daha fazla maruz kaldığını iddia eden araştırmasıyla da örtüşüyor. Bu taciz, isim takma ve yalan haber yaymaktan müstehcen görüntülerin (muhtemelen kurbanın) paylaşılmasına ve fiziksel tehditlere kadar birçok şekilde ortaya çıkabilir. 

Bu tür faaliyetler, zorbaların akranları üzerinde hakimiyet kurmaya çalıştığı, yeni grupların oluştuğu ve akademik baskının yeni endişeler yarattığı Eylül ayında, yeni okul yılının başında daha da kötüleşebilir. Hem ebeveynler hem de okullar, dönem başında başka konulara odaklanabilir, bu da potansiyel olarak ciddi sorunların gözden kaçmasına neden olabilir. Bu bağlamda, işler kontrolden çıkmadan önce siber zorbalığın uyarı işaretlerini fark edebilmeniz çok önemlidir. 

Çocuğumun siber zorbalığa maruz kaldığını nasıl anlarım? 

Çocuğunuzun yaşadıklarını size anlatmasını sağlamak, siber zorbalıkla mücadele etmenin ilk ve genellikle en zor kısmıdır. Size anlatmaktan utanabilir veya durumun daha da kötüye gideceğinden korkabilirler. Bu nedenle, bir şeylerin yolunda gitmediğini gösteren ani davranış değişikliklerine dikkat edin.  

Bunlar arasında olağan dışı ruh hâli değişiklikleri, düşük özgüven, hobilerine ilgisizlik, ekran başında geçirdiği sürenin önemli ölçüde artması veya azalması, okuldan/sosyal etkinliklerden kaçınma ve notlarının düşmesi sayılabilir. Yorgun görünebilir ve yeme alışkanlıklarında değişiklikler olabilir. Bu konuyu konuşmaya çalıştığınızda savunmaya geçebilirler. 

İLGİLİ MAKALE: Siber zorbalık artıyor: Ebeveynler için tabuları yıkma vakti 

Siber zorbalık ile başa çıkmak için bazı en iyi uygulamalar 

Söylemesi kolay, yapması zor olabilir ancak bu tür durumlarda iletişim kanallarını açık tutmaya çalışmak, şüphesiz yapabileceğiniz en olumlu şeydir. Anksiyete ve endişe, hayatımızın sessiz köşelerinde beslenir. Çocuklarınızın, yargılanma veya misilleme korkusu olmadan, karşılaştıkları her türlü sorunu size anlatabileceklerini bilmeleri önemlidir.  

Aynı nedenle, ciddi bir durum olduğuna inanmadığınız sürece, onların kişisel hayatlarına fazla karışmamak genellikle daha iyidir. “Her şey yolunda mı?” gibi açık uçlu sorular sormak, “Zorbalığa uğruyor musun?” gibi sorular sormaktan daha iyi olabilir. Ayrıca başkalarının duyamayacağı bir zaman ve yer seçmeye çalışın. Utanç, gençler arasında güçlü bir duygudur ve dürüst konuşmaların önündeki en büyük engeldir. 

Siber zorbalığın riskini azaltmak için yapabileceğiniz daha proaktif şeyler de vardır. Çocuklarınızla çevrimiçi gizlilik ve güvenlik hakkında konuşun. Hangi uygulamaları kullandıklarını anlamak için zaman ayırın ve ayarların yaşlarına uygun ve gizlilik açısından gelişmiş olduğundan emin olun. Sosyal medya sitelerinde ve oyun platformlarında vakit geçirmenin risklerini ve cinsel şantaj ve deepfake çıplak fotoğraflar gibi tehditleri bildiklerinden emin olun. Çevrimiçi etkileşimde bulundukları herkese, özellikle de yüz yüze tanışmadıkları kişilere karşı sağlıklı bir şüphecilik geliştirmeleri gerekir. Yabancılardan gelen istenmeyen arkadaşlık istekleri hemen reddedilmelidir. Bunun bir parçası olarak, çocuklarınızın çevrimiçi ve çevrim dışı arkadaşlarının kim olduğunu tam olarak anlamak yardımcı olabilir. 

Daha pratik bir seçenek, çocuklarınızın akıllı telefon ayarlarını belirli içeriğe erişimi ve ekran süresini sınırlayacak şekilde ayarlamak veya ebeveyn izleme yazılımı yüklemek olabilir. Bunu yapmak istiyorsanız önce çocuğunuza neden bunu yaptığınızı açıklayın. Onların desteğini alamazsanız kararlı bir gencin elinde planlarınız suya düşebilir. 

En kötü senaryo 

Çocuğunuzun çevrimiçi zorbalığa maruz kaldığını fark ederseniz panik yapmayın. Sakin bir şekilde konuşun, tam olarak ne olduğunu ve çocuğunuzun nasıl hissettiğini öğrenin. Aşırı tepki vermeyin. Yapmanız gereken, çocuğunuza zorbalığı engellemeyi gösterin, ardından ekran görüntüsü alın ve tüm kanıtları saklayın. Olayı ilgili çevrimiçi platformlara bildirin. Gerekirse okulunuzla bir görüşme ayarlayın. 

Zorbalık ne yazık ki birçok çocuğun hayatının bir parçasıdır. Mobil cihazlara erişim sayesinde zorbalar, eskiden hiç olmadığı kadar evinize girebiliyor. Ancak sizin de elinizde bazı güçlü araçlar var: empati, sabır, teknoloji bilgisi ve sevgi.  

Dikkatli olun. Çocuklarınızın yaşadıklarına dikkat edin. Onlara alan ve destek verin. Teknolojiyi doğru şekilde kullanmayı ve yapılandırmayı öğretin. İşler kötüye giderse bir plan ve bir kucak dolusu sevgiyle yanlarında olun. 

Daha fazla kaynak 

Aşağıdaki web siteleri danışmanlık hizmetleri için tavsiye ve iletişim bilgileri sunmaktadır: 

Siberay – Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (Türkiye) 

Siber Zorbalık Araştırma Merkezi (Amerika Birleşik Devletleri) 

Ulusal Zorbalık Yardım Hattı (Birleşik Krallık) 

Kidshelpline (Avustralya) 

Netsafe (Yeni Zelanda) 

Siber B.A.A.P. (Hindistan) 

Bully-Free (Singapur)  

Cybersmile (çeşitli ülkeler)