SWOT Analiz Nedir? SWOT Analizi Nasıl Yapılır? Neden Önemlidir?

Şirketiniz geliştikçe önünüze çıkan zorlukları ve fırsatları daha iyi değerlendirebilmeniz için bir yol haritasına ihtiyacınız olabilir. SWOT analizi, şirketinizi etkileyebilecek iç ve dış faktörleri kolaylıkla görmenizi sağlayacak bir yol sunabilir. Böylece önceliklerinizi belirleyebilir ve fırsat ağınızı genişletebilirsiniz. Peki; SWOT analizi nedir ve nasıl yapılır? , SWOT analizi özellikleri ve başlıkları nelerdir?

SWOT Analizi Nedir?

SWOT analizi; bir şirketin piyasa içerisindeki durumunu değerlendirmek ve stratejik plan geliştirmek için kullanılan bir tekniktir. Bireyler, şirketler, kurumlar ya da farklı nitelikteki girişimler için uygulanabilen SWOT analizi; verilere dayalı gerçekçi bir çıkarım sağlamak için tasarlandı. Başlangıçta sadece iş ve endüstri alanlarında kullanılmak üzere geliştirilen SWOT yöntemi; günümüzde toplum sağlığı ve gelişimi, eğitim, kişisel gelişim çalışmaları gibi alanlarda da tercih ediliyor.

SWOT analizi dört adımda gerçekleştirilir. SWOT analizi açılımı; güçlü yönler(strengths), zayıf yönler(weaknesses), fırsatlar(opportunities) ve tehditler(threats). Analiz yapılırken tüm bu yönler belirlenir ve neticede şirketin amacı doğrultusunda bir stratejik plan kılavuzu elde edilir. Peki, SWOT analizi neden yapılır?

SWOT analizi en temelde stratejik karar vermeyi kolaylaştırdığı için kullanılır. Bununla birlikte şirketinizin piyasadaki durumu, kampanyalarınız veya yeni girişimleriniz hakkında tarafsız değerlendirme yapmanıza olanak tanır. Kapsamlı bir değerlendirme tekniği olan SWOT analizi, stratejik planlama gerektiren her durum için uygulanabilir.

SWOT Analizi Neden Önemlidir?

SWOT analizi, işletmenizi daha farklı açılardan değerlendirebilmeniz için alternatif bir çerçeve sunar. Elde edilen verilerden hareketle daha iyi plan yapma ve mantıklı kararlar verme fırsatı tanıyarak hedeflerinize daha hızlı ulaşmanıza yardımcı olabilir. SWOT analizinin diğer faydalarını şöyle sıralayabiliriz:

Şirketin Tüm Değişkenlerini Tanıma İmkânı Sunar: SWOT analiziyle tüm varlıkların yanı sıra fırsat alanları, iyileştirilebilecek ve risk altında olabilecek alanlara yönelik bir envanter de elde edilir. Bu veri ise daha etkili ve spesifik bir yol haritası çizmenize yardımcı olabilir.

Çeşitli Faktörleri Hesaba Katmanızı Sağlar: Şirketi değerlendirirken ön yargılı olabilecek tek bir kaynağa güvenmek yerine iyi bir SWOT analiziyle farklı açılardan veriler derlenebilir. Bu sayede zarar görmeden önce şirketin zayıf yönlerini tespit edebilir ve bu noktaları güçlendirebilirsiniz. Şirketi bekleyen potansiyel tehditleri keşfedebilir ve onlara karşı hazırlanabilirsiniz. Yol haritanızı bu yönleri hesaba katarak belirleyebilir, başarı şansınızı artırabilirsiniz.

Hayal Kurma Şansı Verir: Şirketin stratejik sürecini belirlerken hayal kurmanıza ve daha marjinal adımlar atmanıza yardımcı olabilir. Örneğin şirketin güçlü yönlerine ilişkin potansiyeli ortaya koyarak rakiplerinizden sıyrılacağınız odak noktaları belirlemenizi kolaylaştırabilir.

Yazılı Kayıt Tutmanıza Katkı Sağlar: Belirli aralıklarla gerçekleştirilecek SWOT analizi sayesinde şirketin geçmiş durumunu kontrol edebilir ve karşılaştırma yapabilirsiniz. Bu kayıtlar şirketinize yönelik yeni fırsatları keşfedip değerlendirme öngörüsü de sağlar.

Karmaşık Sorunları Yönetilebilir Hâle Getirir: Şirketin geleceğiyle ilgili karar verirken göz önünde bulundurulması gereken çok büyük miktarda veri olur. SWOT analiziyle dikkate alınması gereken noktalar ayrıştırılarak önem sırasına göre ortaya konabilir. Böylece göz korkutan bir sorun, düzenli bir rapor çerçevesinde toplanabilir.

SWOT Analizi Bileşenleri Nelerdir?

SWOT analizi, iç ve dış faktörler olmak üzere iki ana kategori ekseninde belirlenen dört temel faktöre bağlı olarak gerçekleştirilir. Bu kategorilerdeki unsurlar şirketten şirkete farklılık gösterse de bu unsurların her biri belirlenmeden SWOT analizi tamamlanmaz.

İç Faktörler

İşletmenin kontrolü altındaki faktörlerdir. Şirketin finansal, fiziksel ve insan kaynakları ile rekabet avantajlarını içerir. SWOT analizinde iç faktörler, şirketin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koyar.

Güçlü Yönler: Şirkete avantaj sağlayan ve onu rakiplerinden ayıran olumlu özelliklerdir. Bazı SWOT analizi güçlü yönler için şu örnekleri verebiliriz:

• Güçlü bir marka,
• Sadık müşteri tabanı,
• Benzersiz bir ürün veya hizmet.

Zayıf Yönler: İşletmenin performansını sınırlayan olumsuz özelliklerdir. İşletmenin rekabet edebilmesi için geliştirmesi ve iyileştirmesi gereken alanları gösterir. Bazı SWOT analizi zayıf yönler için şu örnekler verilebilir:

• Düşük müşteri memnuniyet oranı,
• Mali kaynak eksikliği,
• Yetersiz tedarik zinciri.

Dış Faktörler

İşletmenin kontrolü dışındaki faktörlerdir. Güncel olaylar, trendler, ekonomik gelişmeler, finansman kaynaklarının durumu, bağlı bulunan mevzuata ilişkin gelişmeler, yerel, ulusal veya uluslararası etkinlikler; şirketi etkileyen bazı dış faktörlerdir.

SWOT analizi dış faktörlerle şirketin yakalayabileceği fırsatları ve maruz kalabileceği tehditleri ortaya koyar. 

Fırsatlar: Şirkete rekabet avantajı sağlayabilecek ve şirket hedeflerine ulaşmak için kullanılabilecek elverişli durum veya koşullardır. Bazı SWOT analizi fırsatlarını şöyle sıralayabiliriz:

• Yeni bir ortaklık,
• Artan talep,
• Yeni bir teknoloji.

Tehditler: Şirkete zarar verme potansiyeli taşıyan riskli durumlar veya zor koşullardır. Bazı SWOT analizi tehditlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Artan maliyet,
• Artan rekabet,
• Yönetmelik veya politika değişikliği.

Adım Adım Doğru SWOT Analizi Nasıl Yapılır?

İyi bir SWOT analizi, şirketi stratejik olarak geliştirmek için kullanılabilecek önemli bir araçtır. Bu nedenle doğru SWOT analizinin nasıl yapılacağını bilmek, basit bir liste hazırlamanın ötesine geçmenize yardımcı olur. İyi bir SWOT analizi gerçekleştirmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

1. Hedefinizi Belirleyin

SWOT analizi çerçevesinde bütün bir şirketi değerlendirmek, size kapsamlı bir veri sunabilir. Ancak analizi bir hedef doğrultusunda gerçekleştirmeniz, ihtiyacınız olan bilgiyi daha kolay ayırt etmenizi sağlayabilir. Örneğin bir SWOT analizinin amacı, sadece insan kaynakları süreçlerini değiştirmenin riskleri ve faydalarına odaklanabilir. SWOT analizi öncesinde spesifik bir hedefi olan şirket, sürecin sonunda başarmayı planladığı amaca ilişkin bir kılavuza sahip olacaktır.

2. Kaynaklarınızı Toplayın

Amaç ne olursa olsun SWOT analizini gerçekleştirebilmek için farklı veri kümelerine ihtiyaç vardır. Örneğin iyi çalışanların analiz ekibine dâhil edilmesi, iç ve dış faktörlerin belirlenmesi sürecine katma değer sağlar. Bunun için bir şirket, analize başlamadan önce;

• Hangi veri sınırlamalarıyla karşı karşıya olduğunu,
• Hangi bilgilere erişebildiğini,
• Özellikle haricî veri kaynaklarının ne kadar güvenilir olduğunu,
• Doğru personel kombinasyonu belirlemelidir.

3. SWOT Analizi Unsurlarını Derleyin

Şirket amacı doğrultusunda SWOT analizi unsurlarını belirlemek, uzun süren bir beyin fırtınası gerektirebilir. Ancak nereden ve nasıl başlayacağınızı öğrenebilmek için işletme SWOT analizi örneklerini gözden geçirebilirsiniz. Örnek SWOT analizi sorularını inceleyebilir ve şirketin amacına hitap eden sorular hazırlayabilirsiniz.

SWOT analizinin dört bileşeninin her biri için özel bir grup belirleyebilirsiniz. Belirtilen fikirler SWOT analizi formunda bir araya getirilir. Her grubun cevaplaması gereken örnek soruları şöyle sıralayabiliriz:

Güçlü Yönler

• Neyi iyi yapıyoruz?
• Şirketimizi benzersiz kılan nedir?
• En güçlü kaynaklarımız nelerdir?
• Hangi alanlarda rakiplerimizde öndeyiz?

Zayıf Yönler

• Şirket kapsamında neleri geliştirebiliriz?
• Şirketin bilgi veya kaynak eksikliği nerede?
• Rakiplerimiz hangi yönlerden bizden daha iyi?
• Düşük performanslı ürün gruplarımız nelerdir?

Fırsatlar

• Gelişen trendlerin hangisinden faydalanabiliriz?
• Rekabetin daha az olduğu alanlar nelerdir?
• Hangi güçlü yönlerimiz muhtemel ortaklarımız için daha değerlidir?

Tehditler

• Hazırlıksız olduğumuz pazar eğilimleri nelerdir?
• Zayıf yönlerimiz bizi nasıl etkileyebilir?
• Şirkete zarar verecek ekonomik ya da politik sorunlar nelerdir?

SWOT analizi unsurlarını belirlerken en önemli noktalardan biri, doğru ya da yanlış cevap olmamasıdır. Bu nedenle analizi gerçekleştirecek katılımcıların düşüncelerini çekinmeden paylaşmaları, birbirinden farklı noktaların tespit edilebilmesi için önemlidir. Paylaşılan fikirler daha sonra listeden silinebilir ya da ele alınma zamanı ertelenebilir. Ancak burada amaç, diğer katılımcılara ilham vererek ve bir beyin fırtınası gerçekleştirerek mümkün olduğunca çok öge bulmaktır.

4. Bulguları Düzenleyin

Bu aşamada katılımcıların hazırladığı listedeki maddeler ayıklanarak şirket için en iyi fikirler belirlenmelidir. Şirket önceliklerine göre belirlenmesi gereken bu fikirler, üst yönetim ile analiz katılımcılarının istişaresiyle daraltılabilir. Böylece şirket için en iyi fırsatlara ve risklere odaklanılabilir.

5. Strateji Geliştirin

SWOT analizinin kapsamlı verileri ve şirketin amacı doğrultusunda kapsamlı bir strateji geliştirebilirsiniz. Listedeki her bir madde, hedefe rehberlik etmek üzere kullanılabilir. Bu maddelerden hareketle adım adım strateji planınızı kurgulayabilir ve hedefe daha kısa sürede ulaşmaya odaklanabilirsiniz.

SWOT analizi, çeşitli becerilere sahip ve şirketin farklı bölümlerinde görevli çalışanlar tarafından gerçekleştirildiğinde önemli bir katma değer elde edilebilir. Çalışanlarınızın iç ve dış faktörlerle olan ilişkisi, analizin perspektifini genişletebilir. SWOT analizi sonucu belirlediğiniz şirket stratejisine uygun eğitimler tasarlayabilir, onları LMS’imiz üzerinden çalışanlarınızla paylaşabilirsiniz. Yapay zekâ destekli LMS’miz üzerinden yönetebileceğiniz özelleştirilmiş eğitimlerin değerlendirmeleri ile çalışanlarınızın gelişimini ve iş süreçlerini takip edebilirsiniz.